استئوآرتریت یا سائیدگی زانو که به آن آرتروز زانو هم میگویند از شایعترین علل درد زانو در سنین متوسط و بالا است که در آن غضروف مفصل دچار آسیب و خوردگی میشود.
درمان سائیدگی مفصل زانو معمولاً غیر جراحی است و تنها اگر اقدامات غیر جراحی نتوانست مشکل درد بیمار را حل کند از عمل جراحی استفاده میشود. برای انتخاب نوع درمان جراحی کمک و هم فکری بیمار ضروری است. هدف از جراحی زانو در این بیماران کاهش درد و در نتیجه افزایش کارآیی بیمار است. مهمترین اعمال جراحی که برای درمان آرتروز زانو از آنها استفاده میشوند آرتروسکوپی، استئوتومی و تعویض مفصل هستند.
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی یک درمان جراحی برای دیدن داخل مفصل است. Arthro به معنای مفصل و scopy به معنای دیدن است. در واقع یک آرتروسکوپ یک مفصل بین است. پزشک معالج با دیدن داخل مفصل میتواند بسیاری از بیماریهای آنرا تشخیص داده و اقدام به درمان جراحی بعضی از آنها از طریق ارتروسکوپ کند. مهمترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است ( منظور نی هایی است که برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده میشود). در یک انتهای این لوله فلزی یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است.
پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری این لوله را از جلوی زانو وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل میشود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل زانو را روی مانیتور ببیند. وی میتواند بسیاری از قسمت های داخل زانو را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آنرا تشخیص دهد. پس یکی از کاربردهای این وسیله تشخیص بعضی از بیماری های زانو است.
پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در جلوی زانو ابزارهای جراحی خاصی را به داخل مفصل فرستاده و از طریق آنها اقدام به درمان جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند. با استفاده از این ابزارها میتوان بافت های مضر داخل زانو را خارج کرده و اگر آسیب منیسک یا لیگامان های داخل زانو وجود داشت اقدام به درمان آنها کرد.
استئوتومی
استئوتومی Osteotomy به معنای اره کردن یک استخوان، سپس جابجا کردن دو قطعه ایجاد شده و گذاشتن آنها در یک وضعیت و یا امتداد جدید است. بعد از مدتی این قطعات جوش میخورند. هدف از این نوع عمل جراحی همانطور که گفته شد اینست که شکل استخوان تغییر کند بطوریکه در وضعیت جدید بیمار مشکل کمتری داشته باشد. وقتی آرتروز یا سائیدگی زانو همه مفصل را مبتلا نکرده باشد، برای اینکه وزن بطور متعادل در سطح مفصلی توزیع شود باید شکل استخوان درشت نی کمی تغییر کند. استئوتومی استخوان درشت نی امتداد این استخوان را در نزدیکی زانو طوری تغییر میدهد که نیروی وزن بطور متعادلی در زانو پخش شده و درد بیمار یا کاهش یافته و یا از بین میرود.
تعویض مفصل
در صورتیکه درد زانو در حدی شدید باشد که زندگی روزمره بیمار را مختل کند و به هیچ کدام از درمان های قبلی جواب ندهد آخرین راه استفاده از جراحی تعویض مفصل زانو است. در این روش، پایین ترین قسمت استخوان ران و بالاترین قسمت استخوان درشت نی از بدن خارج شده و به جای آنها سطوح فلزی قرار میگیرند. بین این سطوح فلزی هم نوعی پلاستیک بسیار مقاوم گذاشته میشود تا بهتر بتوانند روی یکدیگر حرکت کنند. گرچه این مفاصل مصنوعی معمولا به مروز زمان لق میشوند ولی در 90 درصد موارد عمری در حدود ده سال دارند.
