دیسک بین مهره ایInter vertebral disc همانطور که از اسمش پیدا است به شکل یک دیسک یا یک استوانه کم ارتفاع است که بین مهره ها قرار میگیرد.
دیسک بین مهره ای مثل لاستیک قابلیت ارتجاعی و تغییر شکل دارد. آنها در واقع ضربه گیر ستون مهره هستند و موقعیکه شما میدوید یا میجهید ضربات و فشارهایی که به ستون مهره وارد میشود در دیسک ها جذب و مستهلک میشود. ارتفاع دیسک های بین مهره های بالایی کم بوده و هر چه به قسمت های پایین تر ستون فقرات میرویم ارتفاع و کلفتی دیسک بیشتر میشود. ارتفاع دیسک بطور متوسطی یک سانتیمتر است
دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت محیطی و یک قسمت مرکزی. قسمت محیطی که به آن آنولوس فیبروزوس Anulus fibrosus میگویند به شکل یک حلقه کلفت و محکم ولی قابل انعطاف مثل لاستیک است. قسمت مرکزی در داخل قسمت محیطی قرار داشته و نرم و ژله ای است. به این قسمت مرکزی نوکلئوس پولپوزوس Nucleus pulposus میگویند و خاصیت اصلی دیسک یعنی خاصیت جذب کننده شوک و ضربه بخاطر همین قسمت است.
گرچه مهره ها و دیسک بین مهره ای محکم به یکدیگر چسبیده اند ولی انعطاف دیسک بین مهره ای موجی میشود تا مهره های بالایی و پایینی آن بتوانند نسبت به هم حرکت کنند. دو مهره میتوانند نسبت به هم به طرف جلو یا عقب و یا به طرفین خم شوند و یا نسبت به هم بچرخند.
در پارگی دیسک بین مهره ای در واقع قسمت قسمتی از حلقه آنولوس فیبروزوس پاره میشود و محتویات داخلی آن یعنی نوکلئوس پولپوزوس به بیرون از آن راه پیدا میکند. به این بیرون زدگی محتویات داخلی دیسک، فتق دیسک میگویند. این بیرون زدگی میتواند به نخاع یا ریشه های عصبی فشار آورده و موجب بروز علائم سیاتیک شود.
