در مواقعی که به علت آسیب های زانو این مفصل تخریب شده است، دردهای شدیدی در آن ایجاد میشود که ممکن است فرد را حتی از فعالیت های ساده ای نظیر بالا رفتن از پله و یا راه رفتن دور کند. درد حتی ممکن است در هنگام نشستن و خوابیدن هم وجود داشته باشد. اگر استفاده از دارو، تغییر سطح فعالیت های روزمره زندگی و استفاده از عصا هم نتواند کمکی به کاهش مشکلات بیمار بکند معمولاً آخرین اقدام تعویض مفصل زانو است.
تعویض سطوح مفصلی میتواند مشکل درد زانو و تغییر شکل آنرا حل کند و بیمار را به فعالیت های روزمره برگرداند.
اولین تعویض مفصل زانو در سال 1968 انجام شد. بعد از آن بتدریج تکنیک های عمل جراحی بهتر شده و مفاصل مصنوعی بهتری هم ساخته شد. امروزه هر سال بیش از یک میلیون تعویض مفصل زانو در دنیا انجام میشود.
آناتومی مفصل زانو
زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینیاستخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند.
در قسمت هایی که این سه استخوان با یکدیگر تماس دارند سطح آنها پوشیده از غضروف است و همین سطح لغزنده موجب میشود که این سه استخوان به راحتی روی یکدیگر حرکت کنند. همچنین داخل مفصل زانو مایع غلیظ و لزجی به نام مایع مفصلی یا مایع سینوویال وجود دارد که روی غضروف ها را لیز میکند و موجب تسهیل بیشتر حرکت مفصل میگردد.
علل شایع درد شدید و محدودیت حرکتی زانو
مهمترین آنها عبارتند از
- آرتروز یا استئوآرتریت : آرتروز معمولاً در سنین بالاتر از 50 سالگی بروز میکند. در این بیماری غضروف مفصل کم کم از بین میرود. در نتیجه استخوان های بدون غضروف روی یکدیگر سائیده میشوند که نتیجه آن درد و محدودیت حرکت است.
- آرتریت روماتوئید : در آرتریت روماتویید لایه سینوویال ( که سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانده و مسئول ترش مایع سینوویال است) رشد کرده و ملتهب میشود و مایع زیادی ترشح میکند. این التهاب بتدریج موجب آسیب و از دست رفتن غضروف مفصلی شده که نتیجه آن درد و محدودیت حرکتی است.
- ضربات زانو : که میتوانند به علت بد جوش خوردن محل شکستگی یا آسیب شدید لیگامان های زانو باشد. این ضایعات میتوانند بتدریج به غضروف مفصل صدمه زده و موجب درد و محدودیت حرکت شوند.
آیا عمل جراحی تعویض مفصل زانو انتخاب درستی برای من است
در شرایط زیر ممکن است تعویض مفصل هیپ بتواند به بیمار کمک کند
- درد شدید مفصل زانو بطوریکه فعالیت های روزمره مثل راه رفتن، بالا رفتن از پله و نشستن و بلند شدن از روی صندلی را هم محدود میکند.
- درد متوسط یا شدید زانو حتی در موقع استراحت
- درد زانو همراه با تغییر شکل و انحراف زانو
- درد زانو همراه با خشکی در حرکت مفصل
- درد با استفاده از داروهای ضد التهابی کاهش نمیابد
- تحمل نکردن داروی مسکن و یا ایجاد عوارض با مصرف آنها
- عدم بهبودی با جراحی های دیگر
