در رفتگی مادرزادی زانو یک بیماری نادر است که در آن یک یا هر دو زانوی نوزاد امتداد طبیعی را ندارد. در این بیماری ساق در مفصل زانو در جهت عکس و به سمت بالا خم شده است. نوزادان مبتلا به این ناهنجاری مادرزادی معمولا بصورت بریچ یعنی با پا متولد میشوند. این نوزادان ممکن است ناهنجاری های مادرزادی دیگر مانند در رفتگی مادرزادی مفصل ران یا کلاب فوت (پا چنبری) هم داشته باشند.
در این بیماران معمولا تاندون چهارسر سفت و کوتاه و غیر قابل انعطاف است و رباط های جانبی زانو هم سفت و کوتاه میشوند. در این بیماری ممکن است استخوان کشکک تشکیل نشده باشد و زانو ممکن است به طرفین هم انحراف داشته باشد ( والگوس یا واروس). این بیماری در بچه های مبتلا به میلومننگوسل و آرتروگریپوز بیشتر دیده میشود.
انواع دررفتگی مادرزادی مفصل زانو
بیماری ممکن است به سه صورت دیده شود
- هیپراکستانسیون زانو Knee hyperextension : که به آن رکورواتوم مادرزادی زانو Congenital recurvatum of the knee هم میگویند. در این نوع از بیماری کندیل های تیبیا و استخوان ران در مفصل زانو در کنار هم هستند ولی زانو به عقب رفته است. این نوع از بیماری شایعترین نوع آن است
- نیمه دررفتگی مفصل زانو Subluxation : در این بیماری، کندیل های تیبیا نسبت به کندیل های استخوان ران کمی جابجا شده اند ولی هنوز قدری با هم تماس دارند.
- در رفتگی کامل Dislocation : در این نوع از بیماری ارتباط کندیل های تیبیا و استخوان ران در مفصل زانو بطور کامل از بین رفته است.
تشخیص در رفتگی مادرزادی مفصل زانو با معاینه بیمار است. ظاهر زانوی بیمار، بیماری را مشخص میکند.
درمان در رفتگی مادرزادی مفصل زانو
درمان بسته به اینست که شدت بیماری به چه اندازه است و سن بچه چقدر است.
درمان اکثر بچه ها با استفاده از روش های غیر جراحی موفقیت آمیز است. درمان معمولا بصورت گچ گیری کل اندام تحتانی است و سپس پزشک هر 2-1 هفته گچ را عوض کرده و زاویه زانو را به حالت طبیعی نزدیک تر میکند. بعد از اینکه زاویه مفصل زانو به 90 درجه رسید گچ 4-2 هفته دیگر هم میماند و سپس بیمار باید بمدت 6-4 هفته از بریس زانو استفاده کند و بعد از آن بمدت 6-4 هفته دیگر هم از بریس فقط در شب استفاده میکند.
در تعدادی از بیماران ممکن است با درمان های ذکر شده بعد از گذشت سه ماه از شروع درمان، زانو بیش از 30 درجه خم نشود که در این موارد در سن 6-4 ماهگی زانوی بچه تحت عمل جراحی قرار میگیرد. در این جراحی طول تاندون چهارسر افزایش داده شده و بافت های سفت شده در جلوی کپسول مفصل زانو آزاد میشوند، تاندون همسترینگ که به جلو آمده است به پشت زانو برگردانده شده و رباط های جانبی آزاد میشوند تا حرکت بهتری داشته باشند.
اکثر بچه های مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل زانو با درمان خوب میشوند. گاهی اوقات ممکن است بعد از درمان به علت ضعیف بودن رباط های اطراف زانو، مفصل قدری ناپایدار باشد ولی این ناپایداری معمولا مشکلی برای بچه بوجود نخواهد آورد و وی میتواند به خوبی در فعالیت های ورزشی شرکت کند.
