شایعترین علت دررفتگی و نیمه دررفتگی، ضربه است. این آسیب در هر مفصلی میتواند ایجاد شود ولی بیشتر در مفاصل شانه، آرنج، مفصل ران، مچ پا و مفاصل بین انگشتی اتفاق میفتد. گاهی اوقات در حین دررفتگی مفصل، قسمتی از استخوان سطح مفصلی در یک یا هر دو طرف مفصل دچار شکستگی میشود. این حالت را شکستگی- دررفتگی یا fracture-dislocation میگویند.
در هر دررفتگی مفصل لیگامان های اطراف مفصل و کپسول مفصل دچار آسیب میشوند. در حالت طبیعی در یک مفصل، لیگامان ها استخوان ها را محکم در محل خود نگه داشته اند و اجازه جابجایی بجز در جهت مشخص را به آنها نمیدهند. تنها راه جابجا شدن سطوح مفصلی و ایجاد دررفتگی اینست که نیرویی که به مفصل وارد میشود آنقدر زیاد باشد که موجب پاره شدن لیگامان ها و کپسول مفصلی شود. در این حال مفصل، بافت های نگه دارنده خود را از دست داده و دچار دررفتگی میشود.
گاهی اوقات لیگامان اطراف مفصل آنقدر قوی است که بر اثر نیروی وارده به مفصل پاره نمیشود ولی استخوان محل اتصال لیگامان شکسته شده و موجب رها شدن اتصال لیگامان به تنه اصلی استخوان میشود. به این آسیب Avulsion fracture میگویند.
علائم دررفتگی مفصل
در اغلب موارد علائم دررفتگی مفصل بیمار آنچنان واضح است که تشخیص دررفتگی مفصل به وضوح و راحتی داده میشود. بعد از دررفتگی مفصل بیمار دچار دردی شدید همراه با تغییر شکل مفصل میشود و حرکت دادن مفصل درد بسیار شدیدی ایجاد خواهد کرد. با این حال گاهی به علت تورم ایجاد شده و یا به علت چاق بودن بیمار، استخوان هایی که مفصل را تشکیل میدهند به راحتی دیده یا لمس نمیشوند و نمیتوان به راحتی دررفتگی را تشخیص داد.
بعضی دررفتگی ها راحت تر از نظر مخفی میمانند. در رفتگی خلفی شانه و دررفتگی مفصل ران ( وقتی همراه با شکستگی تنه استخوان ران باشد) از این دسته اند.
در دررفتگی مفصلی احتمال آسیب عروق و اعصاب اطراف مفصل زیاد است و به همین خاطر در هر دررفتگی پزشک معالج با دقت وضعیت عروقی و عصبی اندام را معاینه و در پرونده بیمار ثبت میکند.
تشخیص دررفتگی مفصل
در مواردی که پزشک به وجود دررفتگی مفصل مشکوک است برای تشخیص از رادیوگرافی استفاده میکند. بسیار مهم است که دو تصویر رادیوگرافی رخ و نیمرخ از مفصل تهیه شوند چون گاهی دررفتگی در یک تصویر دیده نشده و خود را پنهان میکند ولی در تصویر دیگر دیده میشود. همیشه بعد از جااندازی مفصل باید مجددا از مفصل رادیوگرافی انجام شود تا نه تنها از جاافتادن درست دررفتگی اطمینان حاصل شود بلکه شکستگی های احتمالی که ممکن است همراه با دررفتگی مفصل ایجاد شده باشند و در عکس قبل از جااندازی به دلایلی دیده نشده باشند، تشخیص داده شوند.
نامگذاری نوع دررفتگی مفصل برحسب جهت جابجا شدن استخوان پایینی نسبت به استخوان بالایی است مثلا در دررفتگی مفصل ران اگر سر استخوان ران به جلوی استابولوم برود به آن دررفتگی قدامی (جلویی) مفصل ران میگویند یا وقتی در دررفتگی شانه سر استخوان بازو به پشت حفره گلنوئید میرود به آن دررفتگی خلفی (پشتی) مفصل شانه میگویند.
برای آشنایی با درمان دررفتگی مفصل زانو بر روی لینک کلیک کنید
منبع:ایران ارتوپد
