هر درد شانه در اثر حادثه باید فوراً توسط پزشک درمان شود. پزشک بعضی در رفتگی‌ها را به‌آسانی جا می‌اندازد. موارد شدیدتر آن باید با جراحی درمان شود.
اگر درد شانه در اثر کار زیاد باشد، نکات زیر به رفع آن کمک می‌کند.
شانه را استراحت بدهید. اگر شانهٔ شما بعد از انجام کار تکراری دچار درد می‌شود، سعی کنید طرز انجام کار را عوض کنید. یا در فاصلهٔ کار به شانه استراحتی بدهید.
ورزش را به‌طور کامل ترک نکنید مثلاً اگر گلف بازی می‌کنید، چند روز به‌جای آن دوچرخه‌سواری کنید.
آن را خنک کنید. با اولین آزردگی شانه کیسه‌ای یخ را چندبار در روز، و هر بار کمتر از ۲۰ دقیقه، روی آن بگذارید. یخ ناحیهٔ آزرده را بی‌حس کرده و تورم و التهاب آن را کاهش می‌ٔهد.
آن را گرم کنید.
بعد سه روز یخ‌گذاشتن و کم شدن درد، چندبار در روز، هر بار بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، گرمای مرطوب به آن بدهید. گرما جریان خون را در ناحیهٔ آسیب دیده بیشتر می‌کند. حتی ریزش آب‌گرم در هنگان دوش گرفتن مؤثر است.
دارو بخورید. خوردن داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مشکل را درمان نمی‌کند، ولی درد را موقتاً تسکین می‌دهد.
نزد پزشک بروید. اگر بعد از چند روز درد شانه از بین نرود، یا مرتباً به آن آسیب وارد می‌آید، نزد پزشک بروید تا او درمان فراصوتی، استروئیدی، یا جراحی را توصیه کند. یک تزریق داروی استروئید با بی‌حسی موضعی در مفصل می‌تواند تا یک سال درد را آرام کند. مدت تسکین درد بستگی به فعالیت شانه دارد. اگر به‌کار خود برگردید و دوباره شانه را زیاد به‌کار بگیرید، درد ظرف چند هفته باز می‌گردد.
در برخی افراد، عمل جراحی تراشیدن تکه‌ای استخوان که بر وتر فشار می‌آورد لازم می‌شود. بعضی دیگر نیاز به ترمیم وتر گردانندهٔ بازو دارند.
تقویت شانه. اگر درد شانه مکرر است تقویت ماهیچه‌ها و وترهای آن را احتمالاً مفید خواهد بود.
علل درد شانه
عوامل مختلفی باعث درد شانه می‌گردند که به طورکلی عبارتنداز:
- التهاب تاندون و بورس
- آسیبهای عضلانی
- بی ثباتی مفصل شانه و موارد دررفتگی
- پیچ خوردگی و موارد دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار
- نشانگان گیرافتادگی شانه
- بعضی از بیماریها
- شکستگی استخوان‌های شانه(کمربند شانه‌ای)
- دردهای انتشاری یا ارجاعی
- پارگی تاندون شانه
- علل دیگر
التهاب تاندونها
به التهاب تاندون(وتر)عضلات، تاندونیت می‌گویند که شایعترین عامل درد شانه‌است. تاندونیت عبارت است از یک ضایعه خفیف در تاندون به صورت پارگی‌های میکروسکوپی که با یک مرحله التهابی(درجه پایین)دنبال می‌گردد. عضلاتی که در شانه به میزان بیشتری دچار تاندونیت می‌گردند عبارتنداز:
- عضله فوق خاری(سوپرااسپیناتوس)
- عضله دوسر بازویی(بای سپس)
- عضله تحت کتفی(ساب اسکاپولاریس)
- عضله گرد کوچک(ترس مینور)
- عضله تحت خاری(اینفرااسپیناتوس)
عضلات فوق(به جزء عضله دوسر بازویی) به نام عضلات کلاهک چرخاننده(روتاتور کاف)خوانده می‌شوند.
در بیمارانی که دچار التهاب‌های تکراری در تاندون هستند رسوب نمک‌های کلسیم را می‌توان در نواحی ملتهب یافت که به این حالت تاندونیت کلسیفی می‌گویند.نکته مهم این است که در این ناراحتی(رسوب کلسیم در شانه و ورم حاد کلاهک چرخاننده)نباید از گرمای موضعی استفاده کرد، زیرا ناراحتی بیمار را تشدید می‌کند، ولی سرمای موضعی در تسکین درد موثر است.
التهاب بورس
به التهاب بورس‌ها که جداکننده عضلات و درنتیجه کاهش دهنده اصطکاک میان آنها هستند، بورسیت (Bursitis) گفته می‌شود.التهاب بورس‌ها نسبت به التهاب تاندونها کمتر بوده و در بیشتر موارد وجود تاندونیت شانه و عدم درمان آن باعث ایجاد بورسیت نیز می‌گردد.گاهی در اثر پارگی نسوج اطراف تاندون، رسوب نمک‌های کلسیم در بورس زیر آکرومیون اتفاق افتاده و درنتیجه حالتی موسوم به بورسیت کلسیفیه(Calcific bursitis) بروز پیدا می‌کند.
طولانی شدن تاندونیت‌ها و بورسیت‌ها در شانه، باعث تشدید درد و آسیب بافت‌های اطراف آن گردیده که درنهایت منجربه شانه منجمد می‌گردد.در بیماری شانه منجمد، دامنه حرکات شانه کاهش می‌یابد.
پارگی عضلات
پارگی عضلات روتاتور کاف و تاندون دوسر بازویی شایع بوده و ممکن است عوامل زیر علت پارگی تاندون شانه باشد:
- ضربه به کمربند شانه ای(مثلا به دنبال زمین خوردن)
- تغییرات تخریبی تاندون به علت افزایش سن(پیری)
- انقباضات عضلانی شدید
- آسیبهای قبلی عضلات و عدم درمان به موقع آن(مثلا تاندونیت درمان نشده)
- فعالیت‌های تکراری و بیش از حد معمول(حتی با نیروی کم)
- مجاورت با نواحی غیرطبیعی استخوانی به علت رشد بیش ازحد و یا وجود زواید استخوانی در محل تاندون عضلات
عضلاتی که بیشتر درگیر می‌شوند شامل
- عضلات کلاهک چرخاننده(روتاتور کاف)
- عضله دوسر بازویی(بایسپس)
بی ثباتی مفصل شانه و دررفتگی آن
مفصل شانه برخلاف مفصل ران ثبات زیادی ندارد ولی درعوض دامنه حرکات آن زیاد بوده و به علت این ناپایداری است که دررفتگی مفصل شانه از سایر دررفتگی‌ها بیشتر است. دررفتگی‌های مفصل شانه تقریبا 50% از کل دررفتگی‌های بدن را تشکیل می‌دهند.بیشتر دررفتگی‌های این مفصل به سمت جلو بوده و کمتر به طرف عقب اتفاق می‌افتند.دررفتگی‌های مفصل شانه، یک عامل مهم ایجاد درد و محدودیت شدید حرکات شانه هستند.
پیچ خوردگی و موارد دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار
این مفصل میان استخوان ترقوه و آکرومیون استخوان کتف ایجاد می‌گردد.آسیب شدید رباط‌های مفصل آکرومیوکلاویکولار(AC joint)، منجربه گسیختگی مفصل می‌گردد.شایعترین علت گسیختگی(دررفتگی)این مفصل، افتادن روی شانه است.رباط‌هایی که در ثبات مفصل آکرومیوکلاویکولار نقش دارند عبارتنداز:
- رباط آکرومیوکلاویکولار
- رباط کوراکوکلاویکولار
پیچ خوردگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در ورزشکاران شایع است.میزان پیچ خوردگی که ممکن است همراه با نیمه دررفتگی یا دررفتگی باشد، به شدت ضربه وارده و سیستم عضلانی اسکلتی فرد بستگی دارد.
نشانگان گیرافتادگی شانه
نشانگان گیرافتادگی شانه عبارت است از اختلال در فضای زیراخرمی (ساب آکرومیال) که منجربه فشار بر تاندون‌های کلاهک چرخاننده (به ویژه تاندون ماهیچه فوق خاری)، تاندون سر دراز دوسر بازویی و بورس زیراخرمی (ساب آکرومیال) می‌گردد. این سندرم معمولا در ورزشکاران و کارگرانی که عمل دورکردن شانه را به صورت تکراری و در دامنه‌ای بیشتر از 90 درجه انجام می‌دهند، اتفاق می‌افتد، اگرچه احتمال درگیری در افراد کم تحرک نیز وجود دارد .
منابع: ویکی پدیا، نیک صالحی
