کشکک، استخوان تنها
کشکک، استخوان کوچک و تقریباً گردی است که روی زانو قرار دارد؛ یعنی همان استخوانی که با منقبض کردن عضله چهار سر ران، بالا و پایین می رود. این استخوان، تنها استخوانی است که به هیچ استخوان یا عضله دیگری وصل نیست؛ بلکه در بین دولایه یک تاندون قرار دارد که از انتهای عضله چهارسر به پایین زانو وصل می شود. وجود این استخوانِ تنها، به افزایش کارایی عضله چهارسر کمک می کند
نرمی غضروف استخوان کشکک زانو
پشت استخوان کشکک دارای غضروفی است که با سطح جلویی زانو ایجاد مفصل می کند. اگر به هر دلیل، این سطح غضروفی دچار نرمی یا تخریب شود؛ بیماری نرمی کشکک زانو به وجود می آید
علل ایجاد کننده
علّت ایجاد این بیماری به طور دقیق مشخّص نیست ولی مسایل زیر در آن موثر هستند
انحرافات مادرزادی محور ران و زانو
فعّالیت های سنگین ورزشی که فشار بیش از حد به زانو می آورند این مشکل در جوانانی که اصرار دارند با ورزش سنگین، خیلی سریع مرزهای قهرمانی را فتح کنند زیاد دیده می شود
بی حرکتی زیاد و کمبود فعّالیت بدنی می تواند منجر به ضعف عضله چهارسر شود. ضعف این عضله، نرمی غضروف کشکک زانو را به دنبال دارد
ضربه به زانو
شیوع
این بیماری در نوجوانان و جوانان و به ویژه دختران از شیوع بیشتری برخوردار است
علایم و نشانه ها
درد
درد معمولاً متناوب است(گاهی وجود دارد و گاهی وجود ندارد) و در قسمت جلوی زانو حس می شود. بلند شدن از صندلی، بالا یا پایین رفتن از سراشیبی، بالا و پایین رفتن از پلّه، خم کردن همزمان زانوها(به ویژه در دامنه های زیاد)، فعّالیت های جهشی، دویدن، چمپاتمه زدن، دو زانو و چهار زانو نشستن می توانند باعث تشدید درد شوند. این درد گاهی به پشت زانو تیر می کشد
احساس سفتی یا خشکی
به ویژه پس از نشستن یا بی حرکتی طولانی، بیمار احساس سفتی در حرکات زانو دارد که با کمی راه رفتن بهبود پیدا می کند
تق تق کردن زانو
در رفتن زانو از زیر پا به هنگام راه رفتن
احساس خستگی زانو
گاهی بیمار احساس می کند که زانویش زور کافی برای حرکت ندارد
قفل شدن های موقّتی زانو
تورّم زانو که البتّه چندان شایع نیست
تذکّر
معمولاً بیمار تنها یک یا تعدادی از علایم فوق را تجربه می کند و وجود همه علایم با هم؛ تنها در موارد پیشرفته دیده می شود
معاینه
یک معاینه ساده هست که خودتان هم می توانید انجام دهید و ببینید که دچار نرمی غضروف کشکک هستید یا خیر. روی زمین به پشت بخوابید و پاهای خود را دراز کنید و از یک نفر بخواهید که کف دست خود را روی استخوان کشکک شما گذاشته فشار ملایمی اعمال کند. در این حال عضله چهار سر ران را منقبض کنید. درد ناخوشایندی که تجربه خواهید کرد نشان می دهد که شما دچار این بیماری هستید
درمان
مهمترین اقدام درمانی؛ تقویت عضلات چهار سر ران است. برای این کار می توانید یکی از تمرینات زیر را انجام دهید
روی صندلی بنشینید و ساق پای خود را بالا بیاورید تا جایی که ران و ساق در یک امتداد قرار گیرند. ۵ ثانیه در همین وضعیت بمانید. این تمرین را روزی ۳ بار و هر بار ۲۰ حرکت برای هر پا انجام دهید
به پشت بخوابید و در حالی که روی انگشتان پا رو به صورت است، عضله چهار سر ران را به مدّت ۵ ثانیه منقبض و سپس رها کنید. این تمرین را نیز باید روزی ۳ بار و هر بار ۲۰ مرتبه برای هر پا انجام دهید
ورزش شنا برای این بیماران مفید است
از کوهنوردی، دوچرخه سواری(به خصوص با ارتفاع کم زین)، بالا و پایین رفتن از پلّه، زانو زدن، چمپاتمه زدن و دویدن در سرازیری و سربالایی اجتناب کنید
با انجام اقدامات ساده فوق، اکثر بیماران بهبودی واضحی را تجربه خواهند کرد
درمان به شیوه طبّ سنّتی
ضمن تأیید اقدامات درمانی فوق الذّکر، به شما توصیه می کنیم برای حصول نتیجه مطلوب و مناسب مراحل زیر را پیگیری کنید
ماساژ
تا بهبودی کامل؛ هر شب زانوها را با یک روغن مناسب مثل روغن زیتون تصفیه نشده، سیاهدانه، بادام تلخ، هسته قیسی، کرچک، کنجد، نارگیل و یا … ماساژ دهید. ماساژ را به آرامی و تا جذب کامل روغن به پوست ادامه دهید. پس از پایان ماساژ بهتر است روی ناحیه ماساژ را با یک پلاستیک فریزر بپوشانید تا میزان جذب روغن افزایش پیدا کند. مخلوط کردن مقدار کمی فلفل سیاه، دارچین یا زنجبیل با روغن، اثر درمانی آن را افزایش می دهد. معمولاً پس از یکی دو شب، کاهش فوق العاده ای در علایم بیماری ایجاد خواهد شد
پوست تخم مرغ
پوست تخم مرغ های مصرفی خود را دور نریزید، آنها را شسته خشک و آسیاب کنید و به مدّت یکی دو ماه روزی نصف قاشق چایخوری از آن را با کمی عسل روی زبان خود ریخته قورت دهید. این مکمّل ساده سریعاً باعث ترمیم بافت آسیب دیده خواهد شد
پودر سنجد
مصرف پودر سنجد نیز به عنوان داروی دیگر می تواند مدّ نظر باشد(روزی یک قاشق مربّاخوری در نصف استکان عرق زیره یا هر روز صبح یک قاشق غذاخوری با یک لیوان شیر و یک قاشق عسل)
بستن زانو
به هنگام خواب با یک شال پشمی کمک شایانی به تسریع درمان می کند
در طول دوره درمان حتّی المقدور از مصرف غذاهای سردی خودداری شود
با تأیید پزشک، انجام حجامت زانو یا زالواندازی این ناحیه، یکی از بهترین اقدامات برای رسیدن به نتیجه درمانی مطلوب است
با انجام اقدامات فوق می توانید از حصول نتیجه درمانی مطلوب مطمئن باشید
منبع: وبلاگ دكتر بيژن فروغ
