درمان آرتروز مفصل لگن یا ران ( ساییدگی یا استئوآرتریت هیپ)

روند استئوآرتریت قابل برگشت نیست ولی میتوان تا حدی مانع از پیشرفت آن شد. به بیان دیگر وقتی یک مفصل سائیده شده است به وضعیت قبلی خود برنمیگردد. پس هدف از درمان چیست. هدف درمان کاهش درد و دیگر مشکلات بیمار و کند کردن روند پیشرفت بیماری است. علائم آرتروز لگن چیست. برای این کار پزشک ممکن است از اقدامات غیر جراحی استفاده کرده یا اقدام به عمل جراحی کند.

درمان غیر جراحی آرتروز مفصل ران

در مراحل اولیه آرتروز و هنگامی که شدت تخریب غضروف مفصل هنوز شدید نشده است درمان های غیر جراحی آرتروز لگن مفیدند این اقدامات عبارتند از:

  •  از اعمال فشارهای زیاد به مفصل ران پرهیز کنید. کارهایی مثل نشست و برخاست زیاد بخصوص بر روی زمین، استفاده زیاد از پله، راه رفتن زیاد روی زمین های شیب دار، استفاده از توالت های سنتی و بلند کردن اشیاء سنگین مضر بوده و درد را تشدید کرده و سرعت پیشرفت بیماری را هم بیشتر میکند.
  •  ورزشهای ملایم مانند شنا کردن و راه رفتن در استخر و دوچرخه سواری برای تقویت عضلات ران و بهتر کردن حرکات مفصل مفیدند.
  •  استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب مثل بروفن مفید است.
  •  به اندازه کافی بخوابید.
  •  اگر وزنتان زیاد است باید حتما با کمک پزشک آنرا کاهش دهید. کاهش وزن، هم شدت درد شما را کم کرده و هم پیشرفت بیماری را کند میکند.
  •  در صورت نیاز در موقع راه رفتن از عصا استفاده کنید.
  • لگن خود را گرم نگه دارید. در زمستان شلوار گرم کن بپوشید. در تابستان جلوی باد مستقیم کولر و پنکه قرار نگیرید. در مواقعی که شدت درد افزایش میابد با استفاده از گرمای موضعی گرما درمانی میتوانید شدت درد را کاهش دهید. گرمای موضعی را میتوانید از حوله گرم، کیسه آب گرم یا حوله برقی بدست آورید.
  • در موارد خاصی ممکن است پزشک معالج با تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی در داخل مفصل ران شدت درد را کاهش دهد.

درمان جراحی ساییدگی مفصل ران

 در مواردی که شدت ساییدگی مفصل آنقدر زیاد باشد که اقدامات فوق نتواند درد بیمار را کاهش دهد میتوان از درمان های جراحی برای درمان آرتروز لگن استفاده کرد. در حین عمل جراح لگن میتواند از روش های زیر استفاده کرد.

  • در مواردی که شدت تخریب مفصل زیاد نباشد و قسمت هایی از مفصل آزرده بوده و قسمت هایی دیگر سالم باشد میتوان از روش های استئوتومی استفاده کرد. استئوتومی به معنای برش دادن استخوان است. در این روش با استفاده از ابزارهای خاص، استخوان لگن یا استخوان بالای ران را در قسمت های معینی برش داده و سپس استخوان را در وضعیت جدیدی قرار داده و با پیچ و پلاک در وضعیت جدید محکم میکنند. بعد از مدتی استخوان در وضعیت جدید جوش میخورد. پس هدف از این نوع جراحی تغییر وضعیت استخوان است. و هدف از این تغییر وضعیت اینست که توزیع نیروهایی را که به مفصل ران وارد میشود تغییر دهیم. این کار موجب میشود به قسمت هایی از مفصل که ساییدگی دارد نیروی کمتری وارد شود و یا ممکن است موجب شود تا نیروی وزن به سطح مفصلی وسیعتری توزیع شده و فشار کمتری به مفصل وارد شود. با این کار شدت درد کاهش یافته و سرعت پیشرفت آرتروز هم کم میشود.
  • وقتی شدت آرتروز زیاد بوده و تمام غضروف مفصل را درگیر کرده باشد پزشک معالج اقدام به تعویض مفصل لگن کرده و یک مفصل مصنوعی را جایگزین مفصل هیپ میکند. در این عمل جراحی هم استابولوم و هم سر استخوان ران تعویض میشود.

تعویض مفصل ران برای درمان آرتروز شدید مفصل

  • درمان دیگری که امروزه ندرتا از آن استفاده میشود خشک کردن مفصل است. به این صورت که با عمل جراحی سر استخوان ران را به حفره استابولوم جوش میدهند . به این ترتیب درد بیمار هم از بین میرود ولی البته مفصل دیگر حرکتی هم نخواهد داشت.

علل:

عللی که موجب بروزآتروز مفصل ران میشوند در ابتدا موجب بروز تغییراتی در غضروف مفصلی میشوند. مهمترین این تغییرات نازک شدن لایه غضروفی و تغییر جنس غضروف است. غضروف دیگر آن شادابی و خاصیت ارتجاعی و کلفتی کافی برای محافظت از مفصل را ندارد. بدنبال تغییر در غضروف استخوان زیر آن سخت و محکم و کلفت میشود و گاهی در درون آن کیست های کوچکی بوجود میاید. بتدریج در لبه مفصل استخوان های اضافه ای رشد میکنند که به آنها استئوفیت Osteophyte میگویند. کپسول مفصلی هم بتدریج ضخیم و کلفت شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهد.

تشخیص آرتروز یا ساییدگی مفصل لگن

 پزشک شما ابتدا با شما در مورد علائمی که احساس میکنید صحبت کرده و در باره شدت و زمان شروع و دیگر خصوصیات آن اطلاعاتی از شما کسب میکند و سپس اقدام به معاینه مفصل ران شما بصورت خم و راست کردن و چرخاندن آن کرده تا مقدار حرکت مفصل و شدت درد لگن را متوجه شود. او راه رفتن شما را میبیند تا متوجه شود آیا شما لنگش دارید یا خیر.

در نهایت، روش های تصویر برداری مثل رادیوگرافی به تشخیص بیماری کمک میکند. در تصویر رادیوگرافی از مفصل، چون غضروف نازک شده است فاصله مفصلی یا فاصله بین دو استخوانی که مفصل را تشکیل داده اند و در حد چند میلیمتر است کاهش پیدا میکند و در کناره های استخوان های تشکیل دهنده مفصل استخوان اضافی دیده میشود.

تصاویر رادیولوژی استئوآرتریت و تخریب مفصل ران راست

منابع: ايران ارتوپد 1، ايران ارتوپد 2

 

تماس