آسیب زانو در محل رباط جانبی داخلی ازشایع ترین آسیب های ورزشی است. اغلب آسیبهای رباط جانبی داخل زانو مرتبط با ورزش است و در همه سنین می تواند رخ دهد. رباط جانبی داخلی زانو شایعترین رباط زانو است که در ورزش دچار آسیب دیدگی و صدمه ورزشی می شود.
نشان داده شده رباط سطحی جانبی داخلی زانو در مقابل نیروهایی که زانو را به سمت داخل می فشارد ( از خارج به داخل ) مقاومت می کند و این مقاومت را در هر درجه ای از میزان خم شدن زانو خواهد داشت، یعنی زانو در هر زاویه ای که باشد از باز بودن کامل تا بسته بودن، این رباط در برابر نیروهایی که از خارج به داخل زانو وارد می شود مقاومت و مفصل زانو را پایدار نگه می دارد. همچنین بخش سطحی رباط جانبی داخلی زانو در مقابل چرخش به خارج بیش از حد درشت نی هم مقاومت می کند.
اصولاً پایداری استاتیک مفاصل را رباطها و پایداری دینامیک را عضلات تامین می کنند. در پایداری استاتیک مفصل زانو، رباط جانبی داخلی عمقی زانو و رباط مایل خلفی در قالب کپسول مفصلی و نیز رباط جانبی داخلی سطحی نقش دارند.
شرح حال بیمار
– کی و چگونه آسیب رخ داده
– مکانیسم و حالت ایجاد آسیب چی بوده است
– وضعیت زانو در هنگام آسیب چگونه بوده است
– آیا ورزشکار بلافاصله بعد از آسیب قادر به تحمل وزن در راه رفتن بوده و یا خیر, حالا چطور
– آیا تورم زانو بلافاصله رخ داده یا با تاخیر
– آیا در هنگام صدمه دیدگی فرد صدایی مثل « تق » در زانو احساس کرده یا خیر
– آیا تغییر شکل واضح در مفصل داریم یا خیر ( مثلاً در رفتگی کشکک )
– آیا سابقه ای از آسیب یا شکستگی قبلی در زانو وجود دارد یا خیر
معاینه
– نگاه و لمس ناحیه صدمه دیده، توجه به حساسیت در لمس، تورم بافت نرم، تغییر شکل، خونریزی و توجه خاص به ناحیه مربوط به رباط داخلی جانبی زانو.
– تجمع زیاد مایع مفصلی می تواند نشان دهنده وجود آسیب داخلی مفصلی همراه باشد . مثلاً آسیب همراه در منیسک داخلی و یا رباطهای صلیبی قدامی و خلفی.
– قوام و عملکرد رباط جانبی داخلی زانو را با اعمال نیرویی از خارج به داخل در محل مفصل زانو ارزیابی می کنیم. این نیرو را در دو وضعیت وارد می کنیم. اول در هنگامی که زانو کاملاً باز و دوم در وضعیتی که زانو 30 درجه خم شده است. هر گونه شلی و جابجایی زیاد نشان دهنده آسیب این رباط است که درجات خاص خود را دارد.
– انجام تستهای Ant , post draw test و Lachman برای رد آسیب های رباطی همراه احتمالی.
درجه بندی آسیب
درجه 1 : صفر تا نیم سانتی متر باز شدن مفصل در سمت داخل زانو در اثر اعمال فشار به قسمت خارجی زانو. تعداد کمی فیبر از رباط جانبی داخلی پاره شده اما رباط از نظر ظاهری پایدار و یکدست است.
درجه 2 : نیم تا یک سانتی متر باز شدن مفصل در سمت داخل زانو در اثر اعمال فشار به قسمت خارجی زانو. پارگی ناکامل رباط و عدم شلی قابل توجه در سمت داخل زانو دیده می شود.
درجه 3 : باز شدن بیش از سه سانتی متر. پارگی کامل رباط و شلی و ناپایداری واضح در سمت داخل زانو وجود دارد.
آسیب های همراه با آسیب رباط جانبی داخلی زانو
1- آسیب رباط صلیبی قدامی : در 20% موارد از آسیب درجه 1 رباط جانبی داخلی و در 78% از آسیب درجه 3 رباط جانبی داخلی آسیب همزمان در رباط صلیبی قدامی دیده می شود.
2- آسیب منیسک داخلی : در 25-5 % از مواردی که رباط جانبی داخلی دچار جراحت و صدمه دیدگی می شود آسیب منیسک داخلی بخاطر اتصالاتی که به این رباط دارد دیده می شود.
3-رباط صلیبی خلفی : در موارد معدودی احتمال آسیب دیدگی دارد.
تشخیص
رادیوگرافی
– برای رد شکستگی در صفحه استخوان درشت نی, انتهای تحتانی ران و کشکک.
– انجام نماهای AP و Lateral و Patellofemoral .
– وجود کلسیفیکاسیون در محل اتصال رباط جانبی داخلی به استخوان ران نمایانگر آسیب قبلی به این رباط است.
ام ار آی
– زمانی نیاز است که به آسیبهای همراه شک داریم.
– با MRI می تواند آسیب رباطهای صلیبی و منیسک را براحتی تشخیص داد.
سونوگرافی
– مطالعات اخیر نشان می دهد که سونوگرافی در تشخیص آسیب دیدگی رباط جانبی داخلی زانو ارزشمند است.
درمان
– فاز حاد
در درجه اول همان اصول و روشهای اولیه برخورد با آسیب باید صورت گیرد که عبارتند از استراحت و توقف فعالیت، سرما درمانی در 24 تا 48 ساعت اول، فشار موضعی محل با بانداژ محکم برای جلوگیری از تورم و بالا نگه داشتن عضو آنهم برای کاهش تورم و التهاب.
در آسیب های درجه 1 و 2 درمان اصلی غیر جراحی و از نوع حمایتی است. با استراحت به زانو و استفاده از چوب زیر بغل برای جلوگیری از اعمال فشار به زانو بعد از چند روز بهبودی رخ می دهد.
در پارگی درجه 3 در قدیم روش اصلی جراحی بود اما امروزه سعی می کنند تا با روش غیر جراحی اقدام کنند. امروزه توصیه می شود برای مدت 6 هفته زانو را در وضعیت 30 درجه خم شده توسط یک Brace نگه دارند و در 2-1 هفته اول از چوب بغل استفاده کنند.
هدف از درمان کاهش ناراحتی ودرد، بازیابی دامنه حرکات طبیعی مفصلی و بدست آوردن دوباره قدرت عضلانی مناسب است. لازم است تا زمانی که فرد در هنگام اعمال نیرو یا وزن روی زانو احساس ناراحتی و درد دارد از چوب زیر بغل استفاده شود. لازم است تمرینهای مناسب جهت افزایش دامنه حرکات مفصل زانو انجام گیرد, بعد از تقویت عضله چهار سر رانی می توان به تمرینهای اختصاصی ورزشکار در ورزش مربوطه پرداخت.
– فاز بهبودی
مطالعات دراز مدت نشان داده است که تقریباً همه ورزشکارانی که آسیب درجه 1 و 2 داشته اند طی 3 ماه به وضعیت قبل از آسیب دیدگی بر می گردند. در آنها که آسیب درجه 3 داشته اند این زمان 9-6 ماه است.
بازگشت به تمرین
زمان بازگشت به تمرین زمانی است که زانوی صدمه دیده 90% توان و قدرت قبل از آسیب دیدگی را بدست آورد. این مدت برای آسیب درجه 1و 2 حدود 3-1 هفته و برای آسیب درجه 3 معمولاً 6 هفته است.
منبع: پورتال پزشکی ورزشی ایران
