در رفتگی مفصل ران یا دررفتگی لگن به معنای خارج شدن سر استخوان ران از حفره استابولوم لگن است. در رفتگی مفصل ران بر اثر وارد شدن ضربات شدید به لگن ایجاد میشود. میدانیم که مفصل ران از کنار هم قرار گرفتن دو استخوان درست شده است. در قسمت بالا، یک حفره یا کاسه که به آن استابولوم Acetabulum میگویند و در قسمت پایین یک گوی یا کره که در درون کاسه قرار گرفته و به آن سر استخوان ران میگویند.
دررفتگی مفصل ران یا دررفتگی هیپ (اصطلاحی که معمولا متخصصین ارتوپدی از آن استفاده میکنند ) که گاهی به آن دررفتگی لگن هم میگویند، به وضعیتی میگویند که در آن سر استخوان ران از حفره استابولوم ( که جزئی از لگن است) خارج شده است. در حین در رفتگی مفصل ران، سر استخوان ران ممکن است به جلو (قدام) یا پشت (خلف) حفره استابولوم جابجا شود. در 90 درصد مواقع سر استخوان ران به پشت حفره استابولوم میرود که به آن در رفتگی پشتی یا در رفتگی خلفی مفصل ران میگویند.
علل در رفتگی مفصل ران (لگن)
همان طور که گفته شد شکل مفصل ران بصورت گوی و کره است. این شکل بخصوص دو خاصیت دارد.
- شکل گوی و کاسه ای مفصل ران به آن اجازه میدهد تا در جهات مختلف حرکت کند. مفصل ران یکی از مفاصل بدن است که دامنه حرکتی زیادی داشته و در بسیاری جهات به راحتی حرکت میکند.
- چون عمق کاسه زیاد بوده و کاملا دور سر استخوان ران را گرفته است مفصل ران پایداری زیادی دارد و به راحتی در نمیرود و به همین علت است که باید نیروی بسیار زیادی به مفصل ران وارد شود تا بتواند آن را دچار در رفتگی مفصل ران کند. این نیرو معمولا در حین تصادف اتومبیل یا سقوط از ارتفاع به مفصل وارد میشود.
شایعترین علت دررفتگی مفصل ران، تصادف اتومبیل است. مکانیسم در رفتگی مفصل ران معمولا به این صورت است که اتومبیل در حال حرکت به شدت از جلو به مانعی برخورد کرده و متوقف میشود. بدنبال برخورد، سرنشین جلوی اتومبیل با سرعت به طرف جلو پرتاب شده و با برخورد زانوی وی به داشبورد اتومبیل، نیروی زیادی به زانو و در امتداد استخوان ران به آن وارد میشود که موجب میگردد سر استخوان ران به پشت حرکت کرده و از مفصل خارج شود.
اگر در حین در رفتگی مفصل ران، زانوها به هم نزدیک باشند در رفتگی خالص ایجاد میشود ولی اگر زانوها از هم دور باشند در حین بیرون آمدن سر استخوان ران از پشت حفره استابولوم ممکن است بر اثر ضربه سر، تکه ای از لبه پشتی استابولوم را هم بشکند و با خود جابجا کند. به این وضعیت شکستگی- در رفتگی Fracture- dislocation مفصل ران میگویند چون همراه با در رفتگی مفصل ران شکستگی هم ایجاد شده است.
بستن کمربند ایمنی با ممانعت از به جلو آمدن فرد در حین تصادف میتواند مانع از وقوع در رفتگی مفصل ران شود. از زمانی که سرنشینان جلوی اتومبیل ها دقت بیشتری در بستن کمربند ایمنی میکنند تعداد در رفتگی مفصل ران بدنبال تصادف کمتر شده است.
به علت اینکه حوادثی که موجب در رفتگی مفصل ران میشوند بسیار شدید و پر قدرت هستند در بسیاری از این دررفتگی ها به بیمار آسیب های دیگری نیز وارد شده است. شایعترین این آسیب ها عبارتند از شکستگی ساق، شکستگی لگن، شکستگی کشکک یا آسیب به سر
در رفتگی قدامی مفصل ران معمولا در اثر سقوط از بلندی ایجاد میشود. در این در رفتگی مفصل ران موقعی که ضربه به مفصل ران وارد میشود مفصل در حالت باز و چرخش خارجی قرار دارد ( باز بودن مفصل مثل موقعی است که فرد سر پا ایستاده است و خم شدن مفصل مانند موقعی است که فرد نشسته است. چرخش خارجی مفصل ران مانند موقعی است که فرد سر پا ایستاده و پاشنه های خود را به یکدیگر چسبانده و پنجه هر دو پا را از هم دور میکند).
درمان در رفتگی مفصل ران (لگن)
در رفتگی مفصل ران معمولا بصورت بسته قابل جااندازی است. این کار باید در اسرع وقت انجام شود و تاخیر در جااندازی ( حتی چند ساعت) میتواند احتمال بروز عوارض را زیاد کند. پس جااندازی دررفتگی مفصل ران یک اورژانس ارتوپدی است.
جااندازی معمولا در اطاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. پزشک معالج پس از بیهوش شدن بیمار با کششی که به ران وی در جهات خاصی وارد میکند مفصل را جا میندازد. اگر در رفتگی مفصل ران بدون ضایعات همراه دیگر، مثل شکستگی لبه استابولوم باشد معمولاً جااندازی بسته موفقیت آمیز است.
گاهی اوقات در رفتگی مفصل ران بصورت بسته جا نمیفتد و بیمار نیاز به عمل جراحی پیدا میکند. در این بیماران معمولا کپسول مفصلی یا یک قطعه شکسته شده لبه استابولوم در داخل مفصل گیر کرده و مانع جااندازی میشود. در حین جراحی پزشک معالج با شکاف دادن پوست و کنار زدن عضلات لگن، عاملی را که مانع جاافتادن مفصل میشود پیدا کرده و آنرا به کنار میزند تا مفصل جا بیفتد.
بعد از جااندازی، پزشک معالج مجدداً از بیمار عکسبرداری میکند تا از درست بودن جااندازی مطمئن شود. همچنین حتما بعد از جااندازی از بیمار سی تی اسکن لگن انجام میشود. هدف از انجام این سی تی اسکن اینست که اگر قطعه استخوانی از لبه استابولوم کنده شده و در داخل استابولوم گیر کرده باشد در سی تی اسکن دیده شود. در بسیاری اوقات این قطعات کوچک هستند و ممکن است در رادیوگرافی ساده دیده نشوند. ولی همین قطعات هر چند کوچک بسیار مهم هستند چون ماندن آنها در داخل مفصل میتواند موجب بروز ساییدگی در مفصل شود.
-
اطلاعات بیشتر….
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هر کدام از مقاله های زیر بر روی آن ها کلیک کرده ومقاله موردنظر را مطالعه کنید
