روی زمين چهارزانو نشسته ايد و ناگهان مي بينيد نمي توانيد بلند شويد . يا در حال ورزش ناگهان زانويتان را نمي توانيد خم کنيد . انگار گيره ای پايتان را نگاه داشته و نمي گذارد آن را حرکت بدهيد .در وضعيت عادی ، زانو مانند يک لولای در عمل مي کند و اگر چيزي در لولاي در بگذاريد ديگر کار نمي کند و در جای خود متوقف مي شود .
همين طور وقتي چيزی جلو حرکت زانو را بگيرد و آن را متوقف کند ، مي گويند قفل شدن زانو اتفاق افتاده است . اين حالت اغلب با زانو درد شدید همراه است و چون اغلب هنگام بالا رفتن از پله ها ، نشستن روي زمين ، يا در حالات حساس ديگر روي مي دهد ، باعث وحشت مي شود
علت و دلایل
پارگی مینیسک
در پارگی مینیسک زانو بر اثر گیر کردن تکه هایی از مینیسک پاره شده در مفصل ممکن است زانو قفل شود و فرد نتواند زانوی خود را کاملا” صاف کند . یا هنگامی اتفاق می‌افتد که برجستگی استخوان در قسمت پاره مینیسک گیر بیفتد. مجموعه ۲ استخوان و مینیسک در این وضعیت قادر به باز و بسته شدن نیستند و موجب خشکی زانو و قفل کردن زانو می شود.
استئوکندریت دیسکان
یک نوع بیماری در مفصل است که در آن بخشی از غضروف ناحیه مفصل با استخوان ناحیه مربوطه جدا شده و ممکن است داخل فضای مفصل گردد. این قطعه استخوان یا غضروف در حفره زانو معلق است تا زمانی که بین دو سطح مفصلی گیر افتد و توانایی حرکت را از زانو بگیرد.
در این بیماری که نسبتاً نادر است قسمتی از غضروف مفصلی و استخوان زیر آن به طور کامل یا ناقص اغلب از کوندیل ( یک برآمدگی استخوانی در انتهای تحتانی استخوان ران می باشد ) ران جدا شده و ممکن است از بستر جدا شده و به صورت جسم آزاد (Loose Body ) درون مفصل بیفتد و باعث اختلال در حرکات مفصلی گردد . این بیماری مخصوص جوانان بوده و در پسران بیش از دختران دیده می شود .
مفصل زانو بیش از سایر مفاصل گرفتار می شود و سطح خارجی کوندیل داخلی استخوان بیشتر مبتلا می شود . به عقیده بعضی از مؤلفین به علت تحت فشار قرار گرفتن این قسمت به وسیله خار قدامی استخوان درشت نی یا رباط متقاطع قدامی می باشد .
در ابتدا قطعه استخوانی شکسته جدا شده در بستر خود ثابت بوده و غضروف روی آن به نظر سالم می رسد، ولی در مراحل پیشرفته این قطعه ممکن است از استخوان اصلی جدا شده و به صورت (Loose Body ) در مفصل افتاده باعث اشکال در حرکات مفصل گردد .
آهکی شدن بخش کپسول مفصلی
یکی دیگر از علل قفل کردن زانو، آهکی شدن بخشی از کپسول مفصلی زانو است به این صورت که حین حرکات خم و راست شدن زانو، این بخش بین استخوان‌ها گیر افتاده و ایجاد درد شدید و احساس قفل شدگی می‌کند و گاهی توده‌های چربی اطراف زانو ممکن است بین قطعات استخوانی گیر افتاده و ایجاد زانودرد و قفل شدگی کند.
نابه جایی استخوان و ماهیچه ها اطراف زانو
علت قفل شدن زانو ناشی از نابه جایی استخوان ها و ماهیچه های اطراف زانوست . ضعف ماهیچه های طرف داخل ران یا سفتی ماهیچه های طرف خارج آن می تواند به نابه جایی کشکک زانو بیانجامد . کشکک همراه با استخوان ران از صف خود خارج شده و خم کردن یا بازکردن زانو را مانع می شود . با برگشت ماهیچه ها به حالت عادی، کشکک نیز به جای خود باز می گردد و حرکات زانو عادی می شود .
نرمی کشکک و آرتروز زانو
وضعیت دیگری وجود دارد که در آن وقتی بیمار مدت زیادی نشسته و بعد بلند میشود، نمی تواند سریع زانوی خود را صاف کند. چون صاف کردن سریع آن دردناک است. در این حال بیمار به تدریج و در عرض چند ثانیه زانو را باز کرده و با کمی لنگش راه میرود. چند قدم که راه میرود به تدریج درد زانو کمتر و زانو صاف تر می شود.
بعد از حدود ده بیست قدم، بیشتر درد بیمار رفع شده و زانو تقریبا” صاف می شود.یا هنگام بالا رفتن از کوه ناگهان زانو قفل میشود! این وضعیت را کمتر به نام قفل شدن زانو میشناسند چرا که موقتی می باشد و علت آن معمولا” مشکلات نام برده نیست. شایع ترین علل این وضعیت در افراد جوان و میانسال کندرومالاسی یا نرمی کشکک و در افراد مسن ساییدگی یا آرتروز زانو است.
“بازدید کننگان عزیز در صورت علاقه مند بودن با آشنایی بیشتر در رابطه با قفل شدن زانو فیلم آموزشی مربوط به آن را مشاهده کنید.”
تشخیص
شرح حال و معاینه بالینی، عکس و MRI و در نهایت انجام آرتروسکوپی به مشخص شدن علت قفل شدگی زانو کمک می کند.
راه های درمان
از بهترین روش های درمان قفل کردن زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
توانبخشی و درمان قفل شدن مفصل زانو براساس علت به وجود آورنده آن متفاوت است گاه می توان با استفاده از درمان های فیزیوتراپی از جمله تجویز سرما و گرمادرمانی، و تجویز ورزش های ویژه برای تقویت عضلات اطراف زانو به خصوص عضله چهار سر ران و عضلات نزدیک کننده و خم کننده ران ها و نیز تمرینات کششی عضلات خارج ران ها پیش از اینکه مفاصل زانو دچار تخریب شدید و پیشرفته شوند درد بیمار را کاهش و سبب بهبود عملکرد وی شد.
در موارد آرتروز پیشرفته و نیز آسیب منیسک در جوانان ورزشکار یا مواردی که علاوه بر منیسک ها بخش های دیگر مانند رباط های صلیبی نیز دچار پارگی شده اند ممکن است انجام اعمال مختلف جراحی ضروری باشد
منابع : علم ورزش ، بیتوته ،sportmedicine
