منیسک خارجی (Lateral meniscus) همانند منیسک داخلی در زانو،یک ساختمان لیفی غضروفی (Fibroocartilage) است که در طرف خارج مفصل زانو،بالای لقمه یا کوندیل درشت نی قرار می گیرد و باعث تطابق سطح مفصلی طبق درشت نی(Tibial plateau) با سطح مفصلی استخوان ران در طرف خارج زانو می گردد.برخلاف منیسک داخلی که به شکل C انگلیسی است،منیسک خارجی به شکل O انگلیسی بوده و نسبت به منیسک داخلی تحرک بیشتری دارد.اتصالات کمتر منیسک خارجی به عناصر مفصل زانو،باعث تحرک بیشتر و درنتیجه آسیب کمتر آن نسبت به منیسک داخلی می گردد.
تصویر مفصل زانو:
منیسک خارجی نسبت به منیسک داخلی،اهمیت بیشتری از نظر انتقال نیرو به عناصر اطراف مفصل دارد.انتقال نیروها از طرف منیسک ها به خصوص منیسک خارجی،یک عامل مهم جهت کنترل فشارهای اعمال شده از ناحیه استخوان ران به مفصل بوده و درنتیجه باعث حفظ و نگهداری غضروف های زانو می گردد.منیسک داخلی برخلاف منیسک خارجی،بیشتر در ثبات و پایداری مفصل نقش دارد.برداشتن منیسک خارجی منجربه اعمال نیروهای شدید به غضروف های مفصلی می گردد.تخریب غضروف های مفصل،عامل آرتروز زود هنگام در مفصل زانو است.
آناتومی منیسک خارجی
منیسک خارجی برخلاف منیسک داخلی،به کپسول مفصلی اتصال ندارد و اتصالات آن به گونه ای است که درنهایت از تحرک بیشتری نسبت به منیسک داخلی برخوردار بوده و به همین دلیل به هنگام اعمال فشارهای غیرطبیعی به مفصل،کمتر دچار ضایعه می گردد.
اتصالات منیسک خارجی
اتصالات منیسک خارجی در مفصل زانو عبارتنداز:
*اتصال به استخوان کشکک از طریق دو رباط بنام های رباط کشککی درشت نی(لیگامان پاتلوتیبیال) و رباط کشککی منیسک(لیگامان پاتلومنیسکال)
*اتصال به لقمه(کوندیل)های استخوان درشت نی از طریق رباط شعاعی(لیگامان کروناری)
*اتصال به رباط متقاطع جلویی(ACL)
*اتصال شاخ جلویی منیسک های داخلی و خارجی به یکدیگر به واسطه رباط عرضی
*اتصال به عضله پوپلیتئوس(Popliteus)
*اتصال به رباط متقاطع پشتی(PCL)
*اتصال به دو رباط دیگر بنام های منیسک فمورال جلویی و رباط منیسک فمورال پشتی
نقش و عملکرد منیسک های زانو
مهمترین وظایف منیسک ها در مفصل زانو عبارتنداز:
*باعث افزایش ثبات(Stability) و پایداری مفصل می گردند.
*منیسک ها جذب کننده نیروها(Shock absorber) بوده و درنتیجه از فشارهای اضافی به مفصل و عناصر اطراف آن می کاهند.
*تغذیه غضروف های استخوان ران و درشت نی در ناحیه مفصل.منیسک ها همانند یک اسفنج آغشته به مایع،عامل انتقال مایع سینوویال بر روی غضروف ها هستند.
*افزایش تطابق در سطوح مفصلی ازطریق عمیق تر کردن سطوح فوقانی درشت نی در دو ناحیه مفصلی داخلی و خارجی.
*باعث کاهش میزان اصطکاک در سطوح مفصلی انتهای فوقانی درشت نی با انتهای تحتانی ران(مفصل تیبیوفمورال) می گردند.
آسیب منیسک خارجی
در بسیاری از منابع،بر این مسئله اتفاق نظر وجود دارد که به طورکلی،پارگی منیسک خارجی کمتر از پارگی منیسک داخلی رخ می دهد.دو عامل مهمی که در ارتباط با تحرک بیشتر منیسک خارجی و درنتیجه آسیب کمتر آن مطرح می کنند عبارتنداز:
1- اتصالات کمتر منیسک خارجی نسبت به منیسک داخلی
2-بالاتر بودن لقمه(کوندیل)خارجی استخوان ران نسبت به لقمه داخلی آن
اگرچه در گذشته،میزان پارگی منیسک داخلی نیز خیلی بیشتر از منیسک خارجی مطرح گردیده است و هنوز هم ممکن است چنین باوری نیز وجود داشته باشد،اما امروزه با گسترشآرتروسکوپی جهت تشخیص و درمان مشکلات زانو،باور گذشته تغییر کرده است.پس از رواج آرتروسکوپی و مطالعه بیشتر روی آمارها دیده می شود که آمار پارگی منیسک خارجی نزدیک به پارگی منیسک داخلی است و این کمی علایم بیمار است که وی را وادار به جراحی نمی کند#.درحقیقت پس از آسیب منیسک خارجی،بیمار علایم کمتری از نظر شدت درد و میزان قفل شدگی زانو گزارش می دهد.
انواع پارگی منیسک ها
پارگی منیسک ها می تواند به صورت ذیل رخ دهد:
*پارگی طولی
*پارگی افقی یا عرضی
*پارگی مایل
*پارگی شعاعی
*ترکیبی از پارگی های فوق
علایم آسیب
مهمترین علایم ضایعه منیسک ها شامل:
*درد
*تورم
*حساسیت به لمس(بیشتر در امتداد خط مفصلی)
*ممکن است قفل شدن مفصل زانو اتفاق افتد.
*احتمال خالی کردن مفصل زانو وجود دارد.
*ضعف و آتروفی عضله چهارسر ران پس از چند هفته از زمان ضایعه
روش های تشخیص
مهمترین روش های تشخیص ضایعه منیسک عبارتنداز:
*تست های کلینیکی
*ام آر آی
*آرتروگرافی
*اسکن استخوان
*آرتروسکوپی
درمان ضایعه منیسک خارجی
در ارتباط با درمان منیسک خارجی ببینید:منیسک داخلی(بخش درمان)
