درد زانو علل و دلایل مختلفی دارد و با انجام فعالیت های روزمره ی افراد تشدید می شود. شایعترین علت درد زانو استئوآرتریت زانو (ارتروز زانو) است که به ویژه در افراد مسن شلیع است ولی سایر بیماری ها و آسیب ها نیز می توانند باعث درد در ناحیه زانو بشود. از جمله این علل می توان به آسیب های لیگامانی و منیسک ها و همچنین نکروز استخوانی مفصل زانو اشاره نمود. استئونکروز یکی از دلایل مهم ایجاد درد در ناحیه ی زانو می باشد.از بین رفتن و تخریب بافت استخوانی را استئونکروز می گویند. در لاتین استئونکروز مرگ استخوان معنی می دهد.
علل و دلایل
استخوان یک بافت زنده است و برای زنده ماندن احتیاج به جریان خون دارد .در استئونکروز خونرسانی به بافت استخوان دچار مشکل می شود و در نتیجه آن قسمت از استخوان که دچار این مشکل شده است از بین می رود. شایعترین محل ایجاد استئونکروز در زانو، کوندیل داخلی استخوان ران می باشد. البته این مشکل در کوندیل خارجی استخوان ران و همچنین در پلاتوی استخوان درشت نی ( ناحیه صاف فوقانی استخوان درشت نی) نیز می تواند رخ دهد. هنوز علت دقیقی نکروز استخوانی شناخته نشده است ولی شکستگی های استرسی استخوان همرا با فعالیت های خاص و یا تروما ( ضربه) از علل ایجاد استئونکروز تصور می شود. تئوری دیگری در زمینه علل پیدایش استئونکروز وجود دارد این تئوری بیان می نماید که ایجاد مایع در استخوان باعث فشار بر روی عروق خونی و کاهش جریان خون می شود. خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به آسیب نکروز می باشند و در سنین بالای شصت سال این بیماری شایعتر است.عوامل خطر بیان شده برای نکروز استخوان زانو شامل چاقی، بیماری کم خونی داسی شکل شدن گلبول های قرمز، تالاسمی، لوپوس، پیوند کلیه، افراد تحت رادیوتراپی و شیمی درمانی، بیماری های کلیه، کبد و پانکراتیت، بیماران مبتلا به ضعف اکتسابی سیستم ایمنی ( ایدز )، بیماران مبتلا به اختلالات ذخیره چربی مانند گوشه و درمان با کورتن می باشد. درمان با کورتن روی مفاصل مختلف اثر می گذارد و در افراد جوان تاثیر می گذارد. افرادی که مصرف زیاد فراورده های الکلی دارند نیز شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.در صورتی که استئونکروز تشخیص داده نشود و یا برای آن درمان مناسبی انجام نشود می تواند منجر به آرتروز شدید زانو شود.
علائم و نشانه ها
مهمترین علامت استئونکروز درد است این درد بیشتر در قسمت داخلی زانو می باشد و معمولا شروع ناگهانی دارد. این درد ممکن است با فعالیت خاصی یا یک ضربه کوچک ایجاد شود.
افزایش درد زانودر شب و همچنین با فعالیت دیده می شود.
تورم در زانو و به طور شایعتر در قسمت جلو و داخل زانو مشاهده می گردد.
افزایش حساسیت به لمس در منطقه درگیر وجود دارد.
محدودیت دامنه حرکات مفصل ثانویه به درد مشاهده می شود.
تشخیص
استئونکروز زانو را به چهار مرحله تقسیم بندی می نمایند.در مرحله اول گرفتن یک شرح حال مناسب و یک معاینه دقیق برای تشخیص بسیار کمک کننده است. علائم بیماری ممکن است ۶ تا ۸ هفته وجود داشته باشد و سپس فروکش می نماید. در مراحل اولیه بیماری معمولا عکس رادیولوژی نرمال است و برای تشخیص احتیاج به انجام اسکن استخوانی ( bone Scan) می باشد. در این مرحله درمان شامل کاهش درد و کم نمودن فشار و وزن بر روی زانو می باشد.برای اینکه بیماری به مرحله دوم برسد چندین ماه زمان لازم است، در این مرحله عکس ساده کمک کننده است و لبه های ضایعه درعکس گرد شده است. انجام اسکن استخوانی، CT Scan و MRI تشخیص دقیق تری ارائه می نمایند.معمولا بیمار در صورت درمان نیافتن بعد از سه تا شش ماه وارد مرحله سوم می شود. در این مرحله ضایعه کاملا در عکس ساده زانو دیده می شود و احتیاجی به استفاده از سایر روش های تشخیصی وجود ندارد. غضروف مفصلی احاطه کننده ضایعه در این مرحله شروع به از بین رفتن می نماید. درمان جراحی در این مرحله ممکن است اندیکاسیون داشته باشد.در مرحله چهارم استخوان شروع به کلاپس نمودن می نماید، غضروف مفصلی تخریب شده است فضای مفصلی کاهش پیدا کرده و ممکن است استئوفیت ایجاد شده باشد. استئوآرتریت شدید مفصل ممکن است ایجاد شده باشد و درمان جراحی تعویض مفصل برای درمان ممکن است ضروری باشد.
درمان
درمان نکروز زانودر مرحله ابتدایی شامل کاهش فشار و وزن به زانو می باشد این کار را می توان به وسیله استفاده از عصا، واکر و یا کاهش وزن انجام داد، استفاده از داروهای کاهش درد نیز اندیکاسیون دارد، حذف عوامل خطر ایجاد بیماری توصیه می شود ولی اثر آنها تاکنون اثبات نشده است.درمان جراحی در مرحله های بعدی اندیکاسیون دارد، همچنین اگر بیشتر از نصف سطح مفصلی آسیب دیده باشد انجام جراحی توصیه می شود. روش های مختلفی برای انجام جراحی وجود دارد که از جمله آنها می توان به دبریدمان آرتروسکوپی ( تمیز نمودن مفصل با آرتروسکوپ)، دریل کردن ناحیه برای کاهش فشار، تغییر محل فشار از ناحیه آسیب دیده به نواحی دیگر و عمل جراحی تعویض مفصل اشاره نمود.
