تشخیص و عوامل دررفتگی مفصل

شایعترین علت دررفتگی و نیمه دررفتگی، ضربه است. دررفتگی مفصل در هر مفصلی میتواند ایجاد شود ولی بیشتر در مفاصل شانه، آرنج، مفصل ران، مچ پا و مفاصل بین انگشتی اتفاق میفتد. گاهی اوقات در حین دررفتگی مفصل، قسمتی از استخوان سطح مفصلی در یک یا هر دو طرف مفصل دچار شکستگی میشود. این حالت را شکستگی- دررفتگی یا fracture-dislocation میگویند.

در هر دررفتگی مفصل لیگامان های اطراف مفصل و کپسول مفصل دچار آسیب میشوند. در حالت طبیعی در یک مفصل، لیگامان ها استخوان ها را محکم در محل خود نگه داشته اند و اجازه جابجایی بجز در جهت مشخص را به آنها نمیدهند. تنها راه جابجا شدن سطوح مفصلی و ایجاد دررفتگی مفصل اینست که نیرویی که به مفصل وارد میشود آنقدر زیاد باشد که موجب پاره شدن لیگامان ها و کپسول مفصلی شود. در این حال مفصل، بافت های نگه دارنده خود را از دست داده و دچار دررفتگی مفصل میشود.

گاهی اوقات لیگامان اطراف مفصل آنقدر قوی است که بر اثر نیروی وارده به مفصل پاره نمیشود ولی استخوان محل اتصال لیگامان شکسته شده و موجب رها شدن اتصال لیگامان به تنه اصلی استخوان میشود. به این آسیب Avulsion fracture میگویند.

تشخیص دررفتگی مفصل

در مواردی که پزشک به وجود دررفتگی مفصل مشکوک است برای تشخیص دررفتگی مفصل از رادیوگرافی استفاده میکند. بسیار مهم است که دو تصویر رادیوگرافی رخ و نیمرخ از مفصل تهیه شوند چون گاهی دررفتگی مفصل در یک تصویر دیده نشده و خود را پنهان میکند ولی در تصویر دیگر دیده میشود. همیشه بعد از جااندازی مفصل باید مجددا از مفصل رادیوگرافی انجام شود تا نه تنها از جاافتادن درست دررفتگی مفصل اطمینان حاصل شود بلکه شکستگی های احتمالی که ممکن است همراه با دررفتگی مفصل ایجاد شده باشند و در عکس قبل از جااندازی به دلایلی دیده نشده باشند، تشخیص داده شوند.

نامگذاری نوع دررفتگی مفصل برحسب جهت جابجا شدن استخوان پایینی نسبت به استخوان بالایی است مثلا در دررفتگی مفصل ران اگر سر استخوان ران به جلوی استابولوم برود به آن دررفتگی قدامی (جلویی) مفصل ران میگویند یا وقتی در دررفتگی شانه سر استخوان بازو به پشت حفره گلنوئید میرود به آن دررفتگی خلفی (پشتی) مفصل شانه میگویند.

تشخیص نیمه دررفتگی مفصل مشکل است و معمولا نیاز به استفاده از رادیوگرافی دارد. در دررفتگی مفصل احتمال آسیب رسیدن به عروق و اعصاب اطراف مفصل زیاد است. در این مواقع پزشک معالج با دقت وضعیت عروقی و عصبی اندام آسیب دیده را معاینه میکند.

دو استخوانی که مفصل را تشکیل میدهند چگونه در کنار یکدیگر باقی مانده و جدا نمیشوند

عواملی که موجب میشوند این دو استخوان در کنار یکدیگر باقی بمانند را عوامل پایداری آن مفصل مینامند. این عوامل متعددند و هر کدام از آنها ممکن است در یک مفصل اهمیت بیشتری داشته باشد. مهمترین عوامل دررفتگی مفصل عبارتند از