محدودیت حرکتی زانو یکی از عوارض شایع شکستگی های ران است. این محدودیت حرکتی میتواند بصورت ناتوانی بیمار در خم کردن زانو باشد و یا ممکن است بیمار توانایی صاف کردن کامل زانو را از دست بدهد. البته مشکل خم نشدن زانو بیشتر دیده میشود. محدودیت حرکتی مفصل زانو بعد از شکستگی ران بندرت در بچه ها دیده میشود و بیشتر در بزرکسالان است.
درمان شکستگی تنه ران در بزرگسالان در اکثریت قریب به اتفاق موارد، عمل جراحی است. برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده در غالب موارد از میله داخل استخوانی Intramedullary nail استفاده میشود. البته استفاده از پلاک و یا ندرتا اکسترنال فیکساتور هم معمول است.
دلایل خشکی زانو بدنبال شکستگی ران
در هنگام شکسته شدن استخوان، عضلات اطراف آن هم صدمه میبینند. این صدمه ممکن است بصورت کوبیدگی و یا خونریزی درون بافت استخوان باشد و یا حتی ممکن است به علت آسیب لبه تیز استخوان شکسته شده، عضله مجاور آن پاره شود. بهبودی این عضله آسیب دیده معمولا همراه با تشکیل شدن بافت ویژه ای در محل پارگی است که به آن بافت اسکار Scar tissue میگویند. از خصوصیات این بافت آن است که به استخوان مجاورش میچسبد. نتیجه آنست که عضله ران به استخوان زیرین بخصوص در محل شکستگی میچسبد. این چسبندگی مانع حرکت آزادانه عضله بر روی استخوان میشود. با حرکت نکردن عضله، مفصل زانو هم نمیتواند به راحتی حرکت کند.
همانطور که گفتیم بدنبال شکسته شدن استخوان و صدمه عضلات اطراف آن، بافت اسکار در درون توده عضلانی ایجاد میشود. این بافت خاصیت انعطاف پذیری و کش آمدن عضله را ندارد. برای خم شدن مفصل زانو، عضله چهارسر ران باید کش بیاید و کش نیامدن آن موجب میشود زانو نتواند به درستی خم شود.
با هر بار خم شدن زانو، عضله چهارسر ران کش میاید و در طول روز با خم و راست شدن زانو طول این عضله هم مرتبا کم و زیاد میشود. وقتی بیمار بعد از شکستگی ران به علت درد مدتی زانوی خود را خم و راست نمیکند، برای مدتی طول عضله چهارسر ثابت مانده و کش نمیاید. نتیجه اینست که بعد از چند روز عضله سفت و خشک شده و توانایی کش آمدن خود را تا حد زیادی از دست میدهد و همین عامل موجب محدودیت در خم شدن زانو میشود.
با هر بار خم و راست شدن زانو، بافت های نرم آن مثل کپسول مفصلی و لیگامان ها و تاندون های آن کش میایند و این کار بطور مکرر در طول روز اتفاق میفتد. وقتی بیمار بعد از شکستگی ران به علت درد مدتی زانوی خود را خم و راست نمیکند، برای مدتی طول این بافت ها ثابت مانده و کش نمیایند. نتیجه اینست که بعد از چند روز توانایی کش آمدن خود را تا حد زیادی از دست داده و همین امر موجب محدود شدن حرکات زانو میشود.
گاهی بدنبال شکستگی های تنه استخوان ران بخصوص اگر در نزدیکی مفصل زانو ایجاد شود. داخل و یا اطراف مفصل زانو خونریزی میکند و یا حداقل بدنبال ضربه ملتهب میشود. این التهاب یا خونریزی بعد از مدتی موجب تشکیل بافت اسکار در داخل یا اطراف مفصل زانو میشود و چون این بافت اسکار قابلیت کش آمدن خوبی ندارد موجب محدود شدن حرکت زانو میشود. گاهی این بافت اسکار مانند یک چسب موجب چسبیدن قسمتهایی از زانو میشود و همین امر مانع حرکت آزادانه و روان قسمت های مختلف زانو میشود که نتیجه آن محدود شدن حرکات مفصل است.
علل قفل شدن زانو
قفل شدن زانو معمولا ناشی از شکستن قطعه ای غضروف، یا احتمالا قطعه ای استخوان جدا شده در نوعی التهاب استخوانی غضروفی است. این قطعه استخوان یا غضروف در حفره زانو معلق است تا زمانی که بین دو سطح مفصلی گیر بیفتد و توانایی حرکت را از زانو بگیرد.
گاهی این قفل شدن ناشی از نابجایی استخوان ها و ماهیچه های اطراف زانوست. ضعف ماهیچه های طرف داخل ران یا سفتی ماهیچه های طرف خارج آن می تواند به نابجایی کشکک زانو بینجامد.
کشکک همراه با استخوان ران از صف خود خارج شده و مانع خم کردن یا باز کردن زانو می شود. با برگشت ماهیچه ها به حالت عادی، کشکک نیز به جای خود باز می گردد و حرکات زانو عادی می شود.
منبع:ایران ارتوپد,تبیان
