درد دنبالچه و درمان آن

 درد دنبالچه (Coccydynia)

درد دنبالچه دردی نسبتاً شایع در انتهای ستون فقرات به شمار می آید که به استخوان خاجی و بین پاها انتشار می یابد. شیوع درد دنبالچه در زنان بیش از مردان می باشد که اغلب به علت تفاوت شکل استخوان بندی لگن بین زنان و مردان می باشد. استخوان دنبالچه در انتهای ستون فقرات قرار دارد و نقش تحمل وزن را در نشستن به عهده داشته و لیگامان ها و عضلات به آن می چسبند .

در حیوانات نقش انتهای دم را دارد. بین 3 تا 5 مهره از بقایای مهره ها دنبالچه را تشکیل می دهند. عضلات کف لگن با دنبالچه ارتباط مهمی دارند و در مکانیزم دفع مدفوع و ادرار سلامت آن مهم است. اشکال در دنبالچه عملکرد عضلات کف لگن را مختل کرده و مکانیزم دفع را دچار اختلال می نماید.

ازعلائم درد دنبالچه ، درد درزمان قاعدگی ، موقع دفع مدفوع و زمان تماس جنسی است . درد بیمار با نشستن یا بلند شدن ازحالت نشسته افزایش می یابد وچون درد با نشستن بدتر می شود رانندگی برای فرد درد ناک است

علت و دلایل

علل درد دنبالچه مختلف است و شامل بی ثباتی دنبالچه، خارج از راستا بودن، اسپاسم عضلانی، کیست پیلونیدال، کیست تارلوف، بیماری های عصبی، سرطان، درد ارجاعی، درد عصبی، روش های درمانی قبلی یا درد خیالی می شودبه طور واضح نمی دانیم که کدام قسمت های آناتومی بدن می توانند باعث بوجود آمدن درد دنبالچه شوند. در بسیاری از موارد علت دقیق درد ناشناخته است ( که به آن کوکسیدینی ایدیوپاتیک گفته می شود) و در این موارد علائم بیماری کنترل می شوند.به طور کلی  علت های درد دنبالچه می تواند، شامل بی ثباتی دنبالچه، خارج از راستا بودن، اسپاسم عضلانی، کیست پیلونیدال، کیست تارلوف، بیماری های عصبی، سرطان، درد ارجاعی، درد عصبی، روش های درمانی قبلی یا درد خیالی می شود. اغلب آسیب دیدگی های دنبالچه با صدمه مستقیم به ناحیه دنبالچه ایجاد می شوند:

• زمین خوردن در حالت نشسته و روی یک سطح سفت، شایع ترین علت آسیب دیدگی های دنبالچه است.
• ضربه مستقیم به دنبالچه از قبیل ضربه ای که در طول ورزش های پر خورد صورت می گیرد باعث آسیب وارد شدن به این ناحیه و درد دنبالچه می شود.
• دنبالچه ممکن است در زایمان آسیب ببند یا بشکند
• کشیدگی  یا اصطکاک مکرر دنبالچه ( معمولا در حین دوچرخه سواری یا پارو زدن) باعث آسیب به دنبالچه گاهی اوقات، علت درد دنبالچه مشخص نیست.
• از علت های دیگر درد دنبالچه که زیاد شایع نیستند می تواند به اسپرز استخوان (زائده استخوان)، فشردگی ریشه های عصب یا آسیب وارده به بخش های دیگر ستون فقرات، عفونت موضعی و تومور اشاره کرد.

شکستگی دنبالچه به دلیل شکل آن و تعداد بندهای تشکیل دهنده آن نادر است. عمده علت درد دنبالچه مربوط به نیمه در رفتگی های استخوان دنبالچه و عدم ثبات این استخوان و حرکت بیش از حد آن که درد ناحیه را باعث می شود.

سایر علل عبارتند از: – اسپاسم عضله بالا برنده مقعد- زایمان: کشیدگی لیگامان های ساکروکوکسیژیال حین زایمان طبیعی- ضربه مستقیم ناشی از لگد یا زمین خوردن با نشیمنگاه- مسافرت های مکرر به خصوص با وسائل نقلیه عمومی- چاقی: افزایش شاخص توده بدنی، بروز درد دنبالچه را تا ده برابر افزایش می دهد و این ممکن است به علت کاهش چرخش لگن در حال نشستن باشد.

از سایر علل می توان به شکستگی استخوان دنبالچه و التهاب مفصل استخوان دنبالچه و یا خاجی اشاره نمود. در لمس و حرکت استخوان دنبالچه (آخرین بند از ستون فقرات در بالای مقعد) درد زیادی احساس می شود معمولاً درد در ناحیه استخوان دنبالچه متمرکز است و به جایی انتشار نمی یابد، اما گاهی با کمردرد یا درد باسن و کشاله ران همراه می شود.

از دیگر علایم درد دنبالچه همراه با این بیماری درد در زمان قاعدگی، موقع دفع مدفوع و زمان تماس جنسی است. درد بیمار ه با نشستن یا بلند شدن از حالت نشسته افزایش می یابد و درد با نشستن بدتر می شود به طوری که فرد مجبور است با یک سمت باسن بنشیند.

با توجه به اینکه درد استخوان دنبالچه این منقطه می تواند به علت بیماری ها و بدخیمی های مقعد یا انتهای ستون فقرات بروز نماید افراد دچار علایم فوق می بایست جهت بررسی و تشخیص و علل درد دنبالچه به پزشک مراجعه نمایند. تا زمان تشخیص بیماری درد استخوان دنبالچه فوق و درمان آن افراد می توانند از بالشتک حلقوی جهت تخفیف درد حین نشستن استفاده نمایند.

درمان درد دنبالچه

درمان درد دنبالچه طیف وسیعی از درمان ها از جمله درمان های دارویی، فیزیوتراپی و حتی جراحی را شامل می شود. از جمله سایر اقدامات در درمان درد دنبالچه می توان به ماساژ توسط خود بیمار از درون مقعد پس از آموزش و جا انداختن دنبالچه توسط پزشک از درون مقعد اشاره نمود.

تمرین های فیزیوتراپی جهت تسکین درد دنبالچه

1. تمرین اول  : به پشت دراز کشیده، زانوها جمع و کف پاها روی زمین باشد، شکم را سفت کرده و سعی کنید کمر را به تخت بچسبانید. این تمرین علی رغم سادگی تمرین بسیار مناسب جهت کاهش درد دنبالچه است.

2. سری دوم : به پشت دراز کشیده، دست ها روی شکم باشد. کف پاها روی زمین قرار بگیرد، یک پا را از زمین و زانو را صاف کنید، روزی 3 بار هر دفعه 5 -10 بار. (هر حرکت را تا 5 ثانیه نگه دارید).

3. سری سوم : به پهلو دراز بکشید، یک بالش زیر سرتان باشد، زانوها کمی خم باشند، دست ها را باز کرده و به آرامی به پهلو بچرخید، این حرکت را در طرف مقابل تکرار کنید. هر حرکت را 5 ثانیه نگه داشته، روزی 3بار، هر نوبت 5-10 دفعه.

4. سری چهارم  : به پهلو دراز بکشید یک دست زیر سر باشد، پاها را تک تک از بغل باز و بسته کنید هر حکت را تا 5 ثانیه نگه دارید روزی 3 بار هر مرتبه 5 -10 دفعه.

5. سری پنجم : این تمرین را فقط در صورتی که سایر تمرینات را انجام داده و درد شدید نشده است انجام دهید. مطابق شکل به پشت دراز بکشید و حرکات را به ترتیب از 1 تا 5 انجام دهید. (بر هر حرکت 5 ثانیه مکث کنید).

بیماران مبتلا به درد دنبالچه می توانند برای درمان درد دنبالچه خود به بهترین مرکز جامع ارتوپدی و فوق تخصص زانو در تهران (دکتر وریانی)  مراجعه کرده واز بهترین و جدید ترین و پیشرفته ترین روش های درمانی این مرکز استفاده کنند.

• اطلاعات بیشتر….

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هر کدام از مقاله های زیر بر روی آن ها کلیک کرده ومقاله موردنظر را مطالعه کنید.

منبع:برگرفته از کتاب شناخت، تشخیص، و درمان دردهای مفصلی