بیماری پرتس Perthes (سیاه شدن سر استخوان ران ) یکی از علل شایع لنگش در بچه ها بوده و علت آن اختلال موقت در خونرسانی سر استخوان ران در ناحیه لگن در دوران بچگی است. بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) بیشتر در سنین 10-4 سالگی دیده میشود و شیوع آن در پسر ها پنج برابر دخترها است.
بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) در 15-10 درصد موارد دوطرفه است یعنی هر دو مفصل ران را گرفتار میکند. البته در موارد دوطرفه معمولا شروع بیماری همزمان نیست و وقتی یک مفصل گرفتار میشود بعد از چند ماه یا یکسال ممکن است مفصل ران مقابل درگیر شود. بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) از هر ده هزار کودک در یک نفر آنها بروز میکند.
نام کامل این بیماری لگ کالو پرتس Legg-Calve-Perthes است. این نام برگرفته از نام سه پزشک است که در سه نقطه متفاوت دنیا همزمان این بیماری را کشف کرده اند.بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) از علل شایع درد مفصل ران و لنگش در بچه ها و از علل شایع آرتروز و ساییدگی مفصل ران در بزرگسالان است.
همانطور که ذکر شد مشخصه اصلی بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) قطع شدن خونرسانی به سر استخوان ران است. اینکه چرا این خونرسانی مختل میشود به درستی مشخص نیست ولی این اختلال در غالب اوقات گذرا است و بعد از مدتی خونرسانی مجدداً برقرار میشود.
سیر بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) به این نحو است که در ابتدا شدت آن کم است. بتدریج بیماری پیشرفت کرده و علائم بیمار بیشتر میشود. بعد از مدتی بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) فروکش میکند و علائم بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) هم کم میشود. این زمان از چند ماه تا حتی دو سال هم ممکن است ادامه یابد. پس بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) چه با درمان و چه بدون درمان ابتدا سیر پیشرونده ای داشته و سپس فعالیت آن خودبخود متوقف میشود.
در بسیاری از اوقات دوره 2-1 ساله بیماری حتی بدون اینکه بیمار یا والدین او متوجه بیماری شوند طی شده و بهبود میابد ولی در تعدادی از بیماران در همین مدتی که سر استخوان ران دچار کاهش خونرسانی است ممکن است آثار جبران ناپذیری بوجود آید.
درمان بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران )
“در مدت زمان دو سالی که بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) طی میشود و بطور خودبخود بدن آنرا کنترل میکند تا حد ممکن از تغییر شکل سر استخوان ران جلوگیری شود”
همانطور که قبلا گفتیم بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) خودبخود توسط بدن تحت کنترل درمیاید. رگ های خونی بعد از مدتی مجددا به استخوان مرده هجوم برده و استخوان جدیدی در محل تشکیل میشود. مهمترین مشکل بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) تغییر شکل سر استخوان ران است و هدف از مدیریت درمانی این بیماری اینست که به هر قیمتی جلوی تغییر شکل سر استخوان ران گرفته شود.
اصل کلی برای تغییر نکردن سر استخوان ران در طی مدت بیماری ماندن آن در درون حفره استابولوم است. بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) ممکن است سر استخوان ران در درون حفره استابولوم جابجا شده و کمی به خارج و لبه حفره برود. جابجا شدن سر به طرف لبه خارجی حفره استابولوم موجب میشود تا فشار زیادی از طرف لبه استابولوم به سر نرم شده وارد شده و موجب تغییر شکل آن شود. بنابراین هدف درمان بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) حفظ سر در دروم حفره استابولوم Containment و ممانعت از جابجا شدن آن به خارج است.
گاهی اوقات سر استخوان ران بدون هیچ اقدام درمانی در درون حفره استابولوم باقی میماند. در این صورت بیمار نیاز به اقدام درمانی خاصی نداشته و بیمار فقط باید در طول مدت فعالیت بیماری تحت نظر پزشک باشد تا پزشک با معاینه و رادیوگرافی های سریال مطمئن شود سر درون حفره استابولوم باقی میماند.
در صورتیکه پزشک متوجه شود سر استخوان ران در حال خارج شدن از حفره استابولوم است اقدامات درمانی را شروع میکند. باز گرداندن و نگهداشتن سر استخوان ران در درون حفره استابولوم در این بیماران با دو روش انجام میشود.
- استفاده از بریس
- استفاده از عمل جراحی
مهمترین معیارهایی که پزشک معالج بر اساس آنها تصمیم میگیرد که آیا بیمار فقط باید تحت نظر باشد یا نیاز به درمان بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) دارد عبارتند از
- سن بچه در زمان بروز بیماری پرتس (سیاه شدن سر استخوان ران ) زیر شش سال یا بالای آن است.
- دامنه حرکتی مفصل ران خوب بوده یا محدود شده است.
- چه مقدار از سر استخوان ران و بخصوص قسمت خارجی اپی فیز سر استخوان ران درگیر شده است.
- آیا سر استخوان ران در داخل حفره استابولوم در حال جابجایی به خارج است.
-
اطلاعات بیشتر….
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هر کدام از مقاله های زیر بر روی آن ها کلیک کرده ومقاله موردنظر را مطالعه کنید
