يکي از بيماري هاي روماتيسمي اسپونديل آرتريت آنکيلوزانت (Sponbylitis Ankilosing) AS قبل از اينکه اين بيماري را تعريف کنيم بهتر است معني لغوي آن را بيان کنيم: اسپونديل به معناي فقرات و اسپونديليت به معناي التهاب فقرات است. بنابراين اسپونديل آرتريت آنکيلوزانت به معناي التهاب روماتيسمي ستون فقرات است که در آن پس از مدتي مهره ها ممکن است با هم يکي شده به ندرت بصورت ني خيزران يکپارچه شوند. اين بيماري اکثرا در مردان جوان ديده مي شود و شروع آن معمولا سنين 18 تا 20 سالگي است، ولي در زنها هم ديده مي شود
مشخص ترين علامت اين بيماري درد ستون فقرات و لگن است و از آنجا که درد کمري يکي از شکايات افراد هر اجتماع است تعداد زيادي از کساني که مبتلا به اين بيماري مي شوند ممکن است با تشخيص هاي ديگري درمان گردند. بسياري از بيماران هستند که ماه ها يا سال ها قبل از اينکه تشخيص قطعي بيماريشان داده شود در بخش هاي مختلف داخل کشور سرگردان بوده و براي تعداد ديگري از بيماران نيز بررسي ها و تشخيص و درمان هاي اشتباه، خود عاملي است براي اضافه شدن اختلالات ديگري در ستون فقرات و در نتيجه درد ناشي از اقدامات صورت گرفته به درد کمري و لگن اضافه مي شود و مشکل بيماري را بر حسب وسعت اقداماتي که انجام گرفته را بيشتر مي کند
درد ناشي ازAS اکثرا به آهستگي و خود به خود شروع مي شود و ماه ها به طور ثابت يا پيش رونده باقي مي ماند. اين درد با استراحت بيشتر مي شود و با فعاليت کاهش مي يابد. درد لگن و ستون فقرات پشتي کمري اکثرا بيمار را در نيمه دوم شب از خواب بيدار مي کند و بيمار بالاجبار از رختخواب بيدار شده و بر حسب شدت درد مدتي راه رفته و دوباره به رختخواب برمي گردد
وقتي صبحگاهان فرا مي رسد و بيمار از خواب بلند مي شود درد بيشتر است و خشکي فقرات کمري و لگن وجود دارد. هر چه بيماري شديد تر باشد خشکي صبحگاهي بيشتر طول مي کشد. گاهي در بعضي از بيماران تا نيمه روز خشکي باقي مي ماند
وقتي بيمار از رختخواب بيرون مي آيد خشکي صبحگاهي و درد شديد وجود دارد ولي با شروع فعاليت، درد و خشکي بتدريج از بين رفته و اکثر بيماران آن روزها احساس راحتي مي کنند. در عده کمي از مبتلايان به طور کلي درد وجود ندارد
يکي ديگر از خصوصيات اين بيماري التهاب محل چسبيدن رباط ها به استخوان است و لذا هر جايي که رباط ها به استخوان ها مي چسبند، بيماران احساس درد مي کنند. مثلا درد در پاشنه ها و درد قفسه صدري وجود دارد يا حتي ممکن است در بعضي ها شروع بيماري با درد پاشنه ها و قفسه صدري باشد. علاوه بر گرفتاري مفاصل لگن، ستون فقرات، پاشنه ها و قفسه صدري و محل چسبيدن رباط ها به استخوان ها، در اين بيماري، مفاصل بزرگ اندام ها نيز گرفتار مي شوند
ممکن است بيماري با درد تورم مفاصل زانو، مفاصل رانها، شانه ها و مچ دست ها و پاها شروع شود و يا ممکن است علائم کمري، لگن و مفاصل محيطي با هم ديده شوند
از علائم ديگري که در عده اي از بيماران ديده مي شود،گرفتاري چشمي به صورت سرخي و تاري است که در نتيجه التهاب اطاق هاي چشمي مي باشد و اگر درمان زودرس صورت نگيرد منجر به تاري دائمي چشم مي گردد
همچنين در اين بيماري ندرتا ممکن است قلب، ريتين و ساير دستگاه ها گرفتار شوند
عوارض بيماري
اين دسته از بيماران به علت خميدگي کامل ستون فقرات،ثابت ماندن گردن و بقيه مفاصل بدن و تاري چشم،خيلي سريع روحيه خود را از دست داده و دچار بيماري افسردگي و حتي اعتياد مي شوند، هنوز در هيچ جاي دنيا،علت به وجود آمدن اين بيماري مشخص نشده است ولي مي توان يکي از بزرگ ترين دلايل آن را «توارث» ذکر کرد که در صورت مثبت بودن ژن(d -HLA – 72) در شخص، درصد گرفتاري فرزندان آن،به اين بيماري مزمن بيشتر خواهد بود
پيشگيري با کنترل و جلوگيري از پيشرفت بيماري است چرا که اين بيماري مزمن، هميشه و تا آخر همراه با بيمار است ولي متوقف کردن و جلوي پيشرفت بيماري را گرفتن يعني مبارزه با معلوليت
بيماري AS در دهه دوم و سوم عمر بيشتر در مردان جوان رايج است و مي توان گفت به طور کلي مردان سه برابر زنان بيشتر به اين بيماري مبتلا مي شوند و همچنين بروز اين بيماري در کودکان زير 10 سال شايع نيست،ولي علائم ابتلا به اين بيماري در کودکان با درد مفاصل زانو،ران،کف پا و عموما با قرمزي چشم همراه است
برخي علائم بيماري
ستون فقرات (کمر) و گردن به سمت جلو متمايل شده و زانوها و مفاصل را درگير مي کند و راه رفتن و نشستن براي شخص سخت و عذاب آور مي شود
اين بيماري با خشکي دهان در صبحگاهان همراه است و اغلب درد به هنگام استراحت سراغ شخص مي رود و بيمار مجبور به بيدار شدن از خواب،قدم زدن و حتي دوش آبگرم گرفتن مي شود و در برخي از موارد بيماري هاي پوستي از قبيل خارش و پوسته پوسته شدن کف سر را هم موجب مي شود که در صورت وخيم شدن به زخم تبديل مي شود
درمان رماتيسم ستون فقرات،درد در ناحيه پاشنه پا و قفسه سينه بقدري عذاب آور است که حتي بيمار توان عطسه و خميازه کردن را نيز از دست مي دهد
راه هاي درمان
اين بيماري مسري نيست ولي درصد افرادي که بر اثر اين بيماري دچار افسردگي مي شوند بسيار بالاست. 50 درصد بيماران،داروهاي ضدالتهاب مصرف مي کنند، درمان هاي
غيردارويي از قبيل ورزش،نرمش و آب درماني را مفيد خوانده و ياد آور مي شود
منبع:کلینیک امید
