شست مهمترین انگشت دست است و در فرآیند گرفتن اشیاء نقش مهمی دارد به همین علت شکستگی های شست را باید با دقت درمان کرد.
اهمیت شکستگی های شست
اکثر شکستگی های شست بدنبال ضربه مستقیم ایجاد میشوند مثلا بدنبال زمین خوردن، یا وقتی میخواهیم یک توپ را بگیریم و فشار توپ موجب ضربه به شست و به عقب بردن آن میشود. گاهی شکستگی بدنبال ضربه غیر مستقیم مانند پیچ خوردن شست ایجاد میشود. در حین ورزش هایی مانند کشتی و اسکی این اتفاقات زیاد میفتد. شکستگی های مفصلی باید بصورت بسیار دقیق جااندازی شده وگرنه ممکن است زمینه ساز ایجاد آرتروز در مفصل شوند. بخصوص شکستگی در محلی که متاکارپ شست به استخوان های مچ دست متصل میشود اهمیت زیادی دارد.
انواع شکستگی های شست
شکستگی میتواند در هر کدام از سه بند انگشت ایجاد شود. شکستگی انگشتان ممکن است خارج مفصلی یا داخل مفصلی باشد. هر انگشت سه مفصل دارد و خط شکستگی در هر کدام از این مفاصل وارد شود مهم و خطرناک است. این شکستگی ها باید بسیار به دقت جااندازی شوند تا بدون جابجایی جوش بخورند وگرنه در صورت بد جوش خوردن میتوانند در دراز مدت موجب ساییدگی مفصل شوند. شکستگی های خارج مفصلی معمولا بصورت عرضی یا مایل یا مارپیچی هستند. گاهی اوقات بند انتهایی انگشت ممکن است بدنبال اصابت جسم سخت مانند ضربه چکش یا گیر کردن انگشت لای در، خرد شود.
شکستگی های شست دست معمولا در قسمت پرگزیمال Proximal آن یعنی در طرفی که به مچ دست نزدیک تر است بوجود میاید. این شکستگی ها ممکن است داخل مفصلی باشند یعنی خط شکستگی بصورت مایل به داخل مفصل بین شست و استخوانچه ی مچ دست ( استخوانچه ای از مچ دست به نام تراپزیوم یا ذوزنقه ای که با متاکارپ شست مفصل میشود) رفته باشد. این شکستگی ها را شکستگی بنت Bennett’s fracture- subluxation مینامند.
در مواردی هم شکستگی خارج مفصلی است یعنی خط شکستگی بصورت عرضی یا مایل بوده ولی به درون مفصل امتداد نیافته است.
شکستگی های داخل مفصلی از آن جهت که میتوانند ایجاد آرتروز بکنند اهمیت بیشتری داشته و باید با دقت بسیار بیشتری جااندازی و درمان شوند.
آناتومی شست دست
همه انگشتان دست سه بند متحرک دارند. بندی که کوچکتر بوده و ناخن دارد را بند انتهایی یا دیستال Distal Phalanx میگویند. بندی که پشت سر آن بوده و با آن مفصل میشود را بند میانی Middle phalanx میگویند و بندی را که به کف دست متصل میشود را بند پرگزیمال Proximal phalanx میگویند. هر انگشت که از سه بند تشکیل شده از طریق بند پرگزیمال به کف دست مفصل میشود. در کف دست به ازای هر انگشت یک استخوان به نام متاکارپ Metacarpal bone وجود دارد. پس کف دست از چهار متاکارپ تشکیل شده است.
وضعیت انگشت شست قدری متفاوت است. شست برخلاف دیگر انگشتان دست دو بند دارد. بند دیستال که ناخن دارد و بند پرگزیمال. بند پرگزیمال به متاکارپ شست متصل میشود. متاکارپ شست نسبت به چهار متاکارپ دیگر فرق عمده ای دارد یعنی متحرک است. به خاطر تحرک متاکارپ شست است که در هنگام گرفتن اشیاء، شست دست در مقابل چهار انگشت دیگر قرار گرفته و ما میتوانیم اشیاء را بگیریم.
شکستگی های انگشت شست یعنی دو بند آن مانند شکستگی های دیگر انگشتان بوده و در مورد شکستگی های انگشتان در مقاله دیگری بحث شده است. شکستگی متاکارپ شست مهمتر و قدری متفاوت تر از شکستگی دیگر متاکارپ ها است.
منبع: ايران ارتوپد، وبلاگ دكتر دقاق زاده
