آسیب های غضروف در مفصل زانو پدیده شایعی است. در مواقعی که تمام کلفتی غضروف دچار کندگی و پارگی میشود معمولا بیمار نیاز به عمل جراحی دارد. جراحی این بیماران و بازپروری بعد از جراحی مشکل است و نتایج متفاوتی در بر دارد.
آناتومی
غضروف مفصل زانو در انتهای پایینی استخوان ران و انتهای بالایی استخوان تیبیا یا درشت نی و در سطح پشتی استخوان کشکک قرار گرفته است. سطح غضروف صاف و لغزنده بوده و موجب میشود تا استخوان های تشکیل دهنده مفصل راحت تر بر روی هم حرکت کنند. غضروف موجب کاهش اصطکاک بین سطوحی میشود که بر روی هم حرکت میکنند.
وقتی سطح غضروف آسیب میبیند در ابتدا دردی احساس نمیشود. علت اینست که غضروف پایانه های عصبی برای حس درد ندارد. وقتی آسیب به حد کافی بزرگ باشد استخوان زیر آن که روکش حمایت کننده خود را از دست داده تحت فشار و سایش بیش از حد قرار گرفته و درد ایجاد میشود.
انواع آسیب های غضروف زانو
آسیب های غضروف مفصل زانو را به چهار درجه تقسیم میکنند
- در آسیب درجه یک غضروف در یک محدوده خاص نرم میشود
- در آسیب درجه دو پارگی های خفیفی در محدوده مورد نظر بوجود میاید
- آسیب درجه سه همراه است با کم شدن قطر و کلفتی غضروف در یک محدوده خاص
- در آسیب درجه چهار تمام غضروف در یک محدوده از بین رفته و در آن ناحیه استخوان کاملا لخت و بدون پوشش غضروفی میشود. در این نوع آسیب ممکن است تکه ای از غضروف آزاد شده و به درون مفصل بیفتد و سپس آزادانه در درون مفصل حرکت کرده و موجب آسیب بیشتر به مفصل شود.
- غضروف رگ خونی ندارد و بنابراین به خوبی تغذیه نمیشود. بدون تغذیه مناسب غضروف نمیتواند بعد از آسیب های وارد شده خودش را ترمیم کند. با این حال وقتی تمام کلفتی غضروف از بین رفته و استخوان بدون پوشش میشود. بر اثر فعالیت استخوان، پوششی شبیه غضروف روی آن را میگیرد. این پوشش که از جنس فیبروکارتیلاژ (یعنی ترکیبی از بافت تاندون و غضروف) گرچه شبیه غضروف است ولی خواص بیومکانیک آن را نداشته و نمیتواند جایگزین مناسبی برای آن باشد.
تشخیص آسیب های غضروف زانو
ضایعات غضروفی زانو در بسیاری موارد برای بیمار دردی ایجاد نمیکنند و ممکن است بیمار و حتی پزشک معالج وی تا مدت ها از وجود این ضایعات بی خبر باشند. در واقع بسیاری از این ضایعات بصورت تصادفی و در حین بررسی زانو برای مشکل دیگری کشف میشوند. با این حال وقتی ضایعه غضروفی وسیع باشد بعد از مدتی میتواند با تغییر در بیومکانیک زانو موجب تسریع در تخریب غضروف های اطراف خود شده و در نتیجه آسیب غضروفی گسترش یابد. با گسترش این آسیب مفصل بطرف آرتروز پیش رفته و با پیشرفت آرتروز بیمار دچار علائم آن یعنی درد، محدودیت حرکت و تورم مفصل زانو میشود.
برای تشخیص دقیق ضایعات و آسیب های غضروفی مفصل زانو پزشک معالج پس از دقت به توضیحات بیمار در مورد مشکل خود و سپس معاینه وی از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و ام آر آی و ازآرتروسکوپی استفاده میکند.
