استخوان بافتی زنده است و رشد می کند. رشد طولی استخوان از طریق صفحات غضروفی است که نزدیک به دو انتهای آن است. این صفحات غضروفی را صفحه رشد یا اپی فیز می نامند. فعالیت صفحات رشد تا پایان زمان بلوغ ادامه میابد. بعد از پایان بلوغ این صفحات تبدیل به استخوان می شوند و فعالیتشان پایان می یابد. با پایان یافتن فعالیت این صفحات استخوان دیگر رشد طولی نخواهد داشت. قسمتی از استخوان که بین صفحه رشد و سطح مفصلی قرار دارد را اپی فیز می نامند. استخوان ران یک صفحه رشد در قسمت بالا در قسمت لگن و یک صفحه رشد در قسمت پایین و در نزدیکی زانو دارد. قسمتی از استخوان ران که بالاتر از صفحه رشد بالایی است را اپی فیز سر استخوان ران می نامند.
علل لغزش اپی فیز سر استخوان ران در نوجوانان
در بیماری لغزش سر استخوان ران به عللی که به درستی شناخته شده نیست، صفحه رشد بالایی ران ضعیف شده و اپی فیز سر استخوان ران بر روی گردن استخوان ران به سمت عقب جابجا می شود. این جابجایی را لغزش می گویند. این بیماری معمولا در نوجوانان و در شروع بلوغ به وجود می اید یعنی در همان موقعی که نوجوان شروع به رشد سریع قدی می کند. شیوع این بیماری در پسران 3تا2 برابر دختران است.علت بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران به درستی شناخته شده نیست ولی در نوجوانان چاق بیشتر دیده می شود.
گاهی اوقات لغزش اپی فیز سر استخوان ران دوطرفه است. ممکن است هر دو طرف با هم درگیر شده و یا این اتفاق با فاصله زمانی بیفتد. پس وقتی پزشک متوجه این بیماری در یک طرف لگن می شود بیمار باید تا انتهای دوران بلوغ تحت نظر باشد.
بیماری اپی فیز سر استخوان ران به آرامی شروع و به آرامی پیشرفت می کند ولی گاهی اوقات جابه جا شدن اپی فیز سر استخوان ران به صورت ناگهانی و پس از وارد شدن یک ضربه به ناحیه لگن ایجاد می شود.جابجایی و لغزش اپی فیز در این بیماری به علت ضعیف بودن غضروف صفحه رشد ایجاد می شود. به علت ضعیف شدن صفحه رشد اپی فیز سر استخوان ران نمی تواند اتصال محکمی با گردن استخوان داشته باشد و در نتیجه به سمت پایین و عقب جابجا می شود. البته اپی فیز سر استخوان ران در درون حفره استابولوم باقی می ماند و این گردن استخوان است که نسبت به اپی فیز به خارج و جلو حرکت می کند. در مواردی که حرکت اپی فیز بر روی گردن استخوان ران آرام است به تدریج کال استخوانی در بین لبه اپی فیز و گردن استخوان ایجاد شده و در مواردی این کال مانع از جابجا شدن بیشتر اپی فیز می گردد.
علائم لغزش اپی فیز سر استخوان ران در نوجوانان
مهمترین علائم بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران درد و لنگیدن در بیمار است. بیمار مبتلا به اپی فیز سر استخوان ران را معمولااز درد به مدت چند هفته یا چند ماه آزار می بیند. درد ممکن است در کشاله ران و یا حتی در ناحیه زانوی بیمار احساس شود. بیمار هنگام راه رفتن به شدت می لنگد. این لنگش هم می تواند به علت درد مفصل ران باشد و هم به علت جابجایی هایی که در مفصل به وجود آمده ایجاد شود. پای بیمارمبتلابه اپی فیز سر استخوان ران ممکن است کوتاه تر از پای دیگر او شود. همچنین بیمار سعی می کند پای مبتلا به بیماری را در حین راه رفتن به خارج بچرخاند.از دیگر علائم بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران محدودیت در خم کردن و چرخاندن و دور کردن مفصل ران است.
گاهی اوقات لغزش اپی فیز سر استخوان ران به طور ناگهانی و به دنبال یک ضربه نه چندان شدید ایجاد می شود. در این موارد علائم بیماری شبیه به شکستگی های گردن استخوان ران است.
تشخیص لغزش اپی فیز سر استخوان ران در نوجوانان
تشخیص بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران بر اساس مشکلات بیمار و معاینه پزشک و علائم رادیوگرافی است که جابجا شدن اپی فیز را نشان می دهد مشخص می شود. تغییرات رادیولوژیک در موارد خفیف ابتدا فقط در نمای نیمرخ مفصل ران دیده می شوند.
درمان لغزش اپی فیز سر استخوان ران در نوجوانان
لغزش اپی فیز سر استخوان بیماری است که بیشتر در نوجوانان دیده می شود. در این بیماری صفحه رشد سر استخوان ران ضعیف شده و در نتیجه اپی فیز سر استخوان از محل خود جابجا می شود. هدف از درمان این بیماری این است که از پیشرفت لغزش و جابجا شدن بیشتر اپی فیزسر استخوان ران جلوگیری به عمل آید تا وقتی که بلوغ به پایان برسد و صفحات غضروفی رشد، تبدیل به استخوان شوند. بعد از این مرحله دیگر بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران پیشرفت نمی کند چون نقطه ضعف محل یعنی همان صفحه رشد بسته شده و دیگر وجود نخواهد داشت. بیماری هر چه سریعتر تشخیص داده شود بهتر است و هرچه زودتر معالجه شود نتیجه درمان مناسب تر خواهد بود. درمان دیر هنگام موجب جابجا شدن بیشتر اپی فیز می شود و هرچه این جابجایی بیشتر باشد مشکلات بیمار هم بیشتر خواهد بود.
جلوگیری از پیشرفت لغزش اپی فیز به توسط عمل جراحی است که در حین آن با استفاده از پیچ، اپی فیز به قسمت های پایینتر استخوان فیکس و محکم می شود. به ندرت و در صورتی که مقدار جابجایی اپی فیز زیاد باشد پزشک ارتوپد در حین جراحی ابتدا اپی فیز جابجا شده را به سر جایش برگردانده و سپس آن را در سر جای جدید با پیچ فیکس می کند. به علت عوارض زیاد جااندازی اپی فیز جابجا شده، معمولاً جراحان علاقه ای به جااندازی اپی فیز نداشته و آن را در همان وضعیتی که هست فیکس میکنند مگر در موارد خاص و در جابجایی های زیاد.
مراقبت های بعد از عمل جراحی
معمولا عمل جراحی باید هر چه زودتر و در عرض 2-1 روز از تشخیص بیماری انجام شود. بعد از جراحی بیمار تا چند ماه باید با عصا راه برود. بیمار تا دو سال تحت مراقبت نزدیک پزشک معالج باقی می ماند و پزشک ارتوپد با رادیوگرافی های سریال از ناحیه لگن وضعیت سر استخوان ران را دقیقا تحت نظر می گیرد. تا وقتی که صفحه رشد استخوانی نشده است نوجوان باید از فعالیت های شدید بدنی احتراز کند.
