آرتروپلاستی کامل مفصل ران (Total Hip Arthroplasty-تعویض مفصل لگن یا ران) به عنوان یکی از موفقیتآمیزترین جراحیهای ارتوپدی مطرح میشود. بر اساس نتایج بسیاری از مطالعات بلند مدت کلینیکی، احتمال موفقیت جراحی بعد از حداقل ۱۰ سال سپری شدن از عمل تعویض مفصل ران بیش از ۹۰% میباشد. آرتروپلاستی کامل مفصل ران یکی از گزینههای انتخابی جهت بازتوانی افراد مسن است. حدود ۳%تا۱% از افراد مسن (بالای ۶۵ سال) با سن متوسط ۶۶ سال، در دورهای از زندگی خود تحت عمل تعویض مفصل ران قرار میگیرند. با وجود اینکه بیشترین جراحیهای تعویض مفصل ران در بیماران ۸۰-۶۰ سال انجام میپذیرد اما برای انجام این جراحی در سنین بالاتر یا پایینتر هیچ محدودیتی وجود ندارد اگر چه تفاوتهای بارزی در نتیجه عمل تعویض مفصل ران بین افراد جوان و مسن مشاهده میشود مانند شکستگی گردن فمور که در افراد مسن شایع است .
یکی از نکات کلیدی در جراحی افراد مسن این است که ریسکها و فواید مربوط به تعویض مفصل ران به درستی شناخته شده باشد زیرا با وجود پیشرفتهایی که در حوزه بیهوشی صورت گرفته اما همچنان احتمال بروز مشکلات مربوط به بیهوشی در افراد مسن نسبت به افراد جوان بیشتر است .
ضرورت انجام عمل تعویض مفصل ران با افزایش سن بیشتر میشود. با وجود اینکه در انجام تعویض مفصل ران، محدودهای برای سن در نظر گرفته نمیشود اما خطرات احتمالی و عوارض مربوط به تعویض مفصل ران در افراد مسن متفاوت خواهد بود. در ادامه ویژگیهای جراحی تعویض مفصل ران در افراد ۹۰-۸۰ سال و بیش از ۹۰ سال توضیح داده شده است.
افراد ۹۰-۸۰ سال
امروزه سن جوامع رو به رشد است. جمعیت اعظمی از جامعه افراد مسن، بالای ۸۰ و حتی بیش از ۹۰ سال سن دارند. رشد جمعیت مسن این سؤال را بر میانگیزد که آیا جراحی تعویض مفصل ران برای این گروه مناسب است؟
مطالعات وسیعی در ایالات متحده، به بررسی نتایجتع در افرادی که در دهه ۸۰ از سن خود هستند انجام شده است. نتیجه جراحی در بسیاری از این بیماران مطلوب بوده است. در مطالعه انجام شده توسط لوی و همکارانش [۷]، به صورت تصادفی ۱۰۰ بیمار پس از عمل تعویض مفصل ران انتخاب شدند. متوسط سن گروه مورد بررسی ۲/۸۵ سال میباشد. مشکل اصلی در این گروه بروز یک مورد عفونت بلافاصله بعد از جراحی بود. پایین بودن احتمال بروز مشکلات پس از جراحی در این گروه در مقایسه با دیگر گروههای سنی بسیار امیدوار کننده است.
در مطالعهای دیگر کِردِر [۸] به بررسی انجام تعویض مفصل ران در افراد ۹۰-۸۰ سال پرداخته و نتایج بدست آمده را با تعویض مفصل ران در افراد ۷۹-۶۵ سال مقایسه کرده است. نتایج حاصل از این مطالعه ریسک بالاتر مرگ و میر و بروز مشکلات جدی را پس از عمل برای گروه مسنتر مطرح میکند. اگر چه این مشکلات به ندرت بروز میکند اما محققان بیان کردهاند که تعویض مفصل ران باید با درک درستی از ریسکهای جراحی برای افراد بالای ۸۰ سال انجام پذیرد.
احتمال انجام جراحی تعویض مفصل ران اصلاحی با افزایش سن بیمار و تعداد جراحیهای تعویض مفصل ران، بیشتر میشود. معمولاً جراحی اصلاحی تعویض مفصل ران نسبت به جراحی اولیه برای بیمار اضطرابآورتر میباشد. مطالعات انجام گرفته نشان داده است که جراحی اصلاحی تعویض مفصل ران با مشکلات احتمالی بیشتر، زمان جراحی طولانیتر و خونریزی بیشتر همراه است [۴]. در مطالعهای از استرلو و همکارانش [۹]، ۵۳ بیمار تحت عمل جراحی اصلاحی با حداقل سن ۸۰ سال، مورد بررسی قرار گرفتند. در این گروه، ۲۷ مورد (۵۱%) دچار مشکلات جدی پس از حدود ۴ ساعت بعد از جراحی شدند. ۳ بیمار (۶%) پس از جراحی فوت شده و در کل ۱۵ نفر فوت کردند. این مطالعه قابل تأمل است چرا که دادهها بسیار شک برانگیزند!
وقتی بیماران طبق دستهبندی وضعیت فیزیکی تعریف شده در جامعه بیهوشی آمریکا (ASA) تقسیمبندی میشوند، مشاهده میگردد که مشکلات عمده و جدی تنها در بیمارانی رخ میدهد که ریسک بالایی برای جراحی دارند. بیماران با ریسک بالا در دسته سوم ASA قرار میگیرند و افرادی هستند که دارای بیماریهای سیستماتیک میباشند. با توجه به دستهبندی ASA، احتمال رویارویی با مشکلی جدی برای بیماران سالم در دسته ASA1 و ASA2 که بیش از ۸۰ سال سن دارند و تحت عمل اصلاحی تعویض مفصل ران قرار میگیرند، بسیار کم است در حالی که بیماران ASA3 در سن مشابه و تحت عمل اصلاحی تعویض مفصل ران احتمال بیشتری برای بروز مشکلات جدی دارند.
افراد بیش از ۹۰ سال
نتایج مربوط به جراحی افراد بالای ۹۰ سال موضوعی چالش برانگیز است. به طور کلی، در هر عمل جراحی نرخ مرگ و میر با افزایش سن بیشتر میشود. بنابراین ممکن است بیمار در سنی باشد که ریسک انجام جراحی بیش از مزایای آن شود. بِرِند و همکارانش [۱۰] مروری بر ۱۰۰ مورد جراحی آرتروپلاستی (۴۵ مورد جراحی TKA و ۵۶ مورد جراحی تعویض مفصل ران) داشتهاند که ۸۳ مورد از آنها بیش از ۸۹ سال سن داشتند. از ۵۶ مورد تعویض مفصل ران، ۴۱ مورد جراحی اولیه و ۱۵ مورد جراحی اصلاحی بوده است. تشخیص در موارد جراحی اولیه به صورت آرتروز استخوانی در ۳۴ مورد، نکروز استخوانی در ۴ مورد و شکستگی گردن فمور در ۳ مورد بود. همچنین تشخیص در موارد جراحی اصلاحی به صورت ۱۳ مورد شُل شدن ایمپلنت، ۱ مورد عفونت و ۱ مورد جابجایی مفصل بوده است. مشکلات بعد از جراحی در ۱۴% بیماران رخ داده است که ۴ مورد آن مربوط به بیماران تعویض مفصل ران میباشد. این مشکلات عبارتند از ۱ مورد جابجایی مفصل، ۱ مورد جابجایی مجدد، ۱ مورد آمبولی چربی و ۱ مورد شکستگی اطراف ایمپلنت به هراه عفونت سطحی. تمامی بیماران نیز گیجی پس از عمل را تجربه کردند که میتواند در اثر آنمیا، نارکوتیکها، هیپوکسیا و بیهوشی عمومی باشد. محققین بر اساس مطالعه انجام شده نتیجه گرفتهاند که تعویض مفصل ران در کاهش درد و بهبود کارایی در مسنترین بیماران نیز با ریسک قابل قبولی موفقیتآمیز است. آنها مطرح کردهاند که مراقبتهای قبل از جراحی میتواند در کاهش ریسکهای جراحی مؤثر باشد.آرتروپلاستی کامل مفصل ران یک جراحی موفق بوده است که در تعداد بسیاری از بیماران مسن انجام میشود. با وجود اینکه نتایج عمل تعویض مفصل ران در بیماران مسن شبیه به دیگر گروههای سنی نیست اما در جهت کاهش درد و بازتوانی بیمار بسیار مؤثر است. سن به تنهایی نمیتواند به عنوان یک محدودیت برای انجام تعویض مفصل ران مطرح گردد اما برای ارزیابی ریسکهای قبل از عمل باید در افراد مسن مانند دیگر گروههای سنی، مجموعهای از شرایط در نظر گرفته شود.