ناپايداري مفصل شانه

مفصل شانه در بین دیگر مفاصل بدن خصوصیت منحصر به فردی دارد. قابلیت حرکت این مفصل در همه جهات، از دیگر مفاصل بدن بیشتر است. شما به راحتی میتوانید دست خود را به بالا و عقب و جلو ببرید و در هر جهتی بچرخانید. همین خصوصیت با وجود همه منافعی که دارد بزرگترین نقطه ضعف این مفصل را هم بوجود آورده است. این مفصل به راحتی ناپایدار میشود.
ناپایداری این مفصل بدین معنا است که سر استخوان بازو ممکن است به راحتی و با وارد شدن نیروی مختصری از حفره ای که در آن قرار گرفته و مفصل شده، خارج شود.

اين اختلال يکي از شايع‌ترين اختلالات مفصل شانه مي باشد.
ناپايداري مفصل شانه Shoulder instability معمولاً به سمت جلو و پائين  بوده و در اثر ضربه ايجاد مي‌شود. در اين حالت طيف وسيعي از آسيب‌هاي ساختاري مفصلي استخواني، عضلاني و ليگاماني مطرح مي‌باشد.

فيزيوپاتولوژي ناپايداري مفصل شانه:

پايداري شانه بستگي به فونکسيون دو دسته نيروي استاتيک و ديناميک دارد.
پايدار کننده‌هاي ديناميک، ماهيچه‌هاي روتيتورکاف و ساير عضلات مجموعه‌ي شانه مي‌باشد.
پايدارکننده‌هاي استاتيک، لابروم و ليگامان‌هاي کپسولي و ليگامان‌کوراکوهومرال و کپسول اينتروال و فشار منفي مفصل و مکانيسم تقعر با فشار (concavity compression m.) نقش اساسي دارند.

آناتومی و بیومکانیک شانه

شانه از در کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. استخوان کتف، استخوان بازو و استخوان ترقوه. در مفصل شانه، سر استخوان بازو که به شکل یک کره است در درون حفره کم عمقی به نام حفره گلنوئید قرار میگیرد ( حفره گلنوئید قسمتی از استخوان کتف است).

برای فهم بهتر موضوع بهتر است ابتدا مقایسه ای بین مفصل لگن و شانه داشته باشیم. همانطور که میدانیم مفصل لگن یک مفصل گوی و کاسه ای است به این معنا که سر استخوان ران به شکل یک گوی و حفره استابولوم لگن به شکل یک کاسه گود است که کاملاً دور سر استخوان ران را فرا گرفته است. این مفصل به علت شکل کاسه ای استابولوم یک مفصل بسیار پایدار است. حفره استابولوم کاملا گود بوده و سر استخوان ران را احاطه میکند و به سختی اجازه میدهد که سر از درون کاسه خارج شود. در مفصل شانه اوضاع قدری متفاوت است.

حفره گلنوئید به گودی حفره استابولوم نیست. گلنوئید گودی کاسه را ندارد بلکه مثل یک بشقاب کم عمق است که نمیتواند دورادور سر استخوان بازو را احاطه کند. مفصل شدن سر استخوان بازو با حفره گلنوئید مانند در کنار هم قرار گرفتن یک توپ فوتبال و یک بشفاب کوچک است. پس این مفصل پایداری ذاتی ندارد . دقیقا به همین علت است که این مفصل دامنه حرکتی زیادی دارد. پایداری این مفصل نه به علت شکل آن بلکه به علت بافت های بسیار محکمی است که در اطراف آن قرار گرفته و به آن کپسول مفصلی میگویند.

کپسول مفصل شانه بافتی مثل پرده است که دورادور مفصل را گرفته و از یک طرف به لبه حفره گلنوئید و از طرف دیگر به پایین تر از سر استخوان بازو متصل میشود. کپسول مفصل شانه و تاندون ها و لیگامان های اطراف شانه و عضلات قوی اطراف مفصل، دور آنرا احاطه کرده و به آن یک پایداری نسبی میدهند و اجازه نمیدهند که سر استخوان بازو به راحتی از درون حفره گلنوئید خارج شود.

وقتی نیروی زیادی به مفصل شانه وارد میشود ممکن است بتواند سر استخوان بازو را از درون حفره گلنوئید خارج کند. به این وضعیت دررفتگی مفصل شانه میگویند. گاهی اوقات سر استخوان بازو کمی در درون حفره گلنوئید جابجا شده و کاملاً از آن خارج نمیشود. به این حالت نیمه دررفتگی Subluxation میگویند. در حین دررفتگی، کپسول مفصلی و لیگامان های اطراف مفصل پاره میشوند.
اگر بعد از جااندازی این مفصل، درمان به درستی ادامه نیابد و کپسول مفصلی و لیگامان ها خوب ترمیم نشوند حالت شلی در آنها بوجود آمده و نمیتوانند به خوبی اطراف مفصل را حمایت کنند. در این حالت مفصل ناپایدار شده و هر زمان که نیرویی حتی اندک به مفصل وارد شود میتواند موجب دررفتگی مجدد آن شود. در واقع ناپایداری شانه ناتوانی بافت های اطراف شانه در نگهداری سر استخوان بازو در درون حفره گلنوئید است.