آب آوردن زانو
اب آوردن زانو که در طب به آن افوزیون یا افیوژن زانو Knee effusion می گویند به معنی تجمع زیاد مایع مفصلی در مفصل زانو است. در اطراف مفصل زانو پرده بافتی محکمی به نام کپسول مفصلی وجود دارد که اطراف آن را احاطه کرده و مانند کیسه ای آن را دربر می گیرد. درون این کیسه یا کپسول، مایع مفصلی وجود دارد. استخوان های مفصل زانو غرق در این مایع مفصلی است. البته مقدار این مایع در حالت معمولی کم و در حد چند سانتیمتر مکعب است. این مایع به توسط سلول های خاصی به نام سلول های سینوویال ترشح میشوند. این سلول های سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانده اند.
در بعضی بیماری ها یا بدنبال بعضی ضربات وارد شده به زانو سلول های سینوویال شروع به ترشح مقادیر فراوانی از مایع مفصلی می کنند. بطور مثال در بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتویید این مایع به مقدار زیادی ترشح میشود و یا به دنیال کشیده شدن منیسک زانو این سلول ها شروع به ترشح مقدار زیادی مایع مفصلی می کنند.با تجمع این مایع در زانو، مفصل متورم شده و ورم آن از روی زانو دیده می شود. کپسول مفصلی زانو به پشت کشکک و به بالاتر از آن گسترش یافته است. وقتی مایع زیادی در مفصل زانو جمع میشود اولین جایی که به راحتی ورم میکند بالای کشکک است.
ترشح زیاد مایع در مفصل موجب تجمع آن می شود و در زبان مردم به این وضعیت آب آوردن زانو میگویند. وقتی زانو آب میاورد معمولا همراه با آن درد زانو ایجاد می شود. اما دربعضی موارداب اوردن زانو می تواند بدون درد هم باشد. وقتی آب زیادی در مفصل جمع میشود ممکن است زانو به خوبی خم و راست نشود.
علل و دلایل
مهمترین علل آب آوردن زانو بیماری های روماتیسمی، آرتروز یا ساییدگی زان و ضربات وارد شده به آن است. البته عفونت ها، بیماری های متابولیک مانند نقرس کاذب و تومروها هم می توانند موجب آب آوردن زانو شوند.وقتی برای اولین بار ضربه شدیدی به زانو وارد می شود این ضربه می تواند موجب پارگی منیسک یا رباط صلیبی شود. پارگی این بافت ها معمولا همراه با خونریزی است. این خون درون مفصل زانو جمع شده و در این حال مفصل ورم کرده و بسیار دردناک است. بتدریج و حتی بدون درمان خون جذب شده و درد بیمار بعد از چند هفته تا چند ماه از بین میرود ولی زانو ناپایدار میشود.
وقتی زانو ناپایدار است و به اصطلاح لق است به دنیال یک حرکت نابجا پیچ میخورد. این پیچ خوردن میتواند با درد شدیدی همراه باشد و بعد از چند ساعت تا چند روز زانو ورم میکند و آب میاورد. این آب آوردن به علت تحریک بافت سینوویال ایجاد شده است. کشیدگی شدید بافت سینوویال در حین پیچ خوردن زانو موجب تحریک آن به ترشح مقادیر زیادی مایع مفصلی میشود. معمولا این آب بعد از چند هفته خودبخود جذب شده و ورم زانو میخوابد.
در ساییدگی و آرتروز زانو ممکن است ورم و آب آوردن زانو دائمی باشد چون بافت سینوویال مکررا تحریک میشود و مایع ترشح میکند. در بیماری های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی هم در هنگام عود و حمله بیماری، مایع زیادی درون زانو ترشح شده و زانو آب میاورد.
تشخیص
تشخیص آب آوردن زانو به توسط پزشک با نگاه کردن به زانو و لمس کشکک و بالای آن صورت می گیرد. وقتی که تورم زانو به علت آب آوردن آن باشد بالای کشکک متورم شده و با فشار بر روی کشکک زانو می توان آن را بالا و پایین برد. پزشک متخصص می تواند آب زانو را با سوزن بکشد. به این کار آرتروسنتز Arthrocentesis میگویند. بعد از کشیدن آب زانو ارسال آن به آزمایشگاه می توان ععل اب اوردن زانو را تشخیص داد.
درمان
برای درمان اب اوردن زانو پزشک معالج نحوه ی درمان ان را با توجه به شدت و ضعف اب اوردن زانو تعیین می کند.اولین روش درمان کشیدن اب زانو و خارج کردن ان از زانو می باشد.
وقتی تورم زانو و به دنبال آن درد زانو هم افزایش پیدا کند کشیدن آب زانو ممکن است بتواند شدت درد های زانو را کاهش دهد. با این حال درمان اساسی اب آوردن زانو مشخص کردن علت بروز آن و درمان آن علت است. وقتی آب زانو کم است میتوان با استراحت و حرکت ندادن زانو، دراز کشیدن و بالا نگه داشتن آن و سرد کردن زانو به بدن کمک کرد تا آن را زودتر جذب کند.
