گرفتگی عضلانی در هنگام خواب، معمولاً به علت فشردگی یک عصب یا رفلکس خاص عضلانی – تلزونی بوجود میآید. اگر در هنگام خواب فرد غلت بزند، ممکن است که عصبی تحت فشار قرار گیرد، در این هنگام یک پیام از محل فشردگی آغاز و به عضله مربوط به آن امتداد مییابد. در این هنگام عضله درست شبیه به هنگامی که پیام از مغز به سوی آن بیاید منقبض میشود. علت دوم این حالت، تشدید یک رفلکس طبیعی در بدن است. در هنگام غلت زدن در خواب، عضلات منقبض میشوند. این عمل باعث کشیدگی تاندونهای متصل به عضله میشود. در تاندونها، گیرندههایی وجود دارند که در هنگام کشیدگی، پیامهایی به نخاع ارسال مینمایند. در این هنگام یک پیام به عضله رفته و باعث انقباض آن میشود. در این حالت فرد احساس گرفتگی دردناک مینماید. با کشش دادن به عضلاتی که معمولاً دچار گرفتگی میشوند، پیش از خواب، میتوان از بروز این حالت جلوگیری کرد.
علت گرفتگی عضلانی شبانه پاها ناشناخته است. به نظر میرسد كه تكرار این حالت با افزایش سن بیشتر میشود، ولی ارتباط واضحی با مشكلات گردش خون یا التهاب مفاصل ندارد. ارزیابی افرادی كه دچار این مشكلند، معمولا شامل اندازهگیری قند خون، الكترولیتها و مواد معدنی (مانند پتاسیم، سدیم، منیزیم و كلسیم) میشود. در بین افرادی كه از این وضعیت رنج میبرند، بندرت میتوان علت مشخصی را پیدا كرد.
بعضی از مطالعات گرفتگی عضلانی شبانه پاها را با دیابت، صافی كف پا، نشستن طولانی و از دست دادن آب و نمك بدن (مثلا از ورزش) مرتبط دانستهاند. داروهایی كه باعث تغییر الكترولیتها میشوند، مانند داروهای مدر كه باعث از دست رفتن نمكها یا پتاسیم میشوند نیز ممكن است در به وجود آمدن این حالت نقش داشته باشند.
درمان مشخصی برای گرفتگی عضلانی شبانه پاها وجود ندارد، ولی این موارد در بعضی از افراد نتایج مناسبی داشتهاند:
ورزش منظم و استفاده از نرمشهای كششی، نوشیدن مایعات كافی قبل و بعد از ورزش، گرم كردن ماهیچهها قبل از خواب و پوشیدن كفشهای طبی.
داروها نقش ثابت شدهای در درمان گرفتگی عضلانی شبانه پاها ندارند، اما برخی مردم داروهای زیر را مفید میدانند:
كدیین، شلكنندههای عضلات، ویتامینE، دیفن هیدرامین، ورایامیل و گاباپتیتن. اما ارزش این داروها هنوز به طور علمی به اثبات نرسیده است. اگرچه گرفتگی عضلانی شبانه پاها خطرناك نیست، ولی بسیار دردناك است و مانع خوابیدن میشود.
منابع: آفتاب، ايران ناز